Cỏ xạ hương – Thảo mộc nên có trong mọi gian bếp

Cỏ xạ hương (thyme) được dùng khá phổ biến trong tôn giáo, ẩm thực, trang trí… và đặc biệt nó còn là một loại thảo dược quý có rất nhiều tác dụng hữu ích.

Giá trị trong ẩm thực và ý nghĩa trong văn hóa truyền thống

Là một loài thực vật có hoa trong họ hoa môi, cỏ xạ hương (Thyme) có tên khoa học là Thymus vulgaris được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực, trang trí và dược liệu. Nó thật sự là loại thảo dược quý. Mùi hương thơm quyến rũ của nó mang lại cảm giác dễ chịu, giúp cho con người thư giãn, cải thiện tinh thần tạo mùi thơm hấp dẫn hơn cho các món ăn.

Không chỉ gắn với ẩm thực, cỏ xạ hương còn gắn với nền văn hóa truyền thống của nhiều nơi trên thế giới. Tên chi Thymus (chi Bách lý hương) bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp có nghĩa là “can đảm” hoặc “để tẩy uế”. Người Hy Lạp cổ đại và người Ai Cập đã sử dụng tinh dầu xạ hương để ướp xác người chết. Nhiều nền văn hoá trên thế giới xưa đã sử dụng cây xạ hương để làm các nghi lễ tiễn biệt người đã khuất, sắc hoa màu tím nhạt của cỏ xạ hương được cho là nơi yên nghỉ cho các linh hồn. Người Hy Lạp cổ đại dùng cỏ xạ hương để đốt trong nghi thức tang lễ, giống như việc đốt hương nhang ở các nước châu Á trong đám tang.

Cỏ xạ hương còn mang giá trị nâng đỡ tinh thần, có sức mạnh để nuôi dưỡng sự can đảm và thời Trung Cổ họ tin rằng vào điều đó. Các hiệp sĩ của triều đình thường được các quý bà trao tặng những chiếc khăn quàng cổ thêu một nhành cỏ xạ hương bên cạnh con ong là biểu tượng cho lòng dũng cảm và sự can đảm của họ.

Trong các câu truyện cổ của Hà Lan và Đức có hình ảnh chiếc giường có cỏ xạ hương là vật không thể thiếu trong ngôi nhà của các nàng tiên. Thời Trung Cổ, cỏ xạ hương được đặt dưới gối để giúp người nằm có giấc ngủ ngon và tránh gặp những cơn ác mộng. Các gia đình ở châu Âu, Úc, Mỹ thường có một chậu cỏ xạ hương trong góc nhà để tạo mùi thơm và đuổi côn trùng.

Lợi ích sức khỏe

Nhiều nghiên cứu cho thấy tinh dầu cỏ xạ hương với hoạt chất thymol trong nó có khả năng sát trùng vết thương. Trong thực tế, hầu hết các loại khăn lau sát khuẩn và nước súc miệng đều chứa thành phần thymol.

Cỏ xạ hương còn được phát hiện là có tác dụng giảm đau hữu hiệu. Nghiên cứu cho thấy, tinh dầu cỏ xạ hương có khả năng giảm đau mạnh hơn cả thuốc Ibuprofen.

Cụ thể hơn, một nghiên cứu của các chuyên gia đến từ Đại Học Khoa học và Y khoa Babol – Iran cho thấy, cỏ xạ hương chứa đầy hoạt chất có khả năng giảm đau và các biểu hiện của cơn đau hành kinh.

Quá trình nghiên cứu được tiến hành trên 84 nữ sinh có chu kỳ kinh nguyệt gây nhiều đau đớn. Họ đã chịu đựng điều này trong 15 – 24 năm. Tình trạng này xuất hiện do co thắt gây đau đớn với các biểu hiện như đau lưng, đau đầu, đau bàng quang,…

Tinh dầu xạ hương còn có tác dụng điều hòa các chức năng sinh lý, tăng sức đề kháng, duy trì sự khỏe mạnh cho cơ thể, làm giảm mỏi mệt và kích thích các giác quan.

Ngoài ra, rất nhiều các công trình nghiên cứu khoa học trên thế giới cũng công nhận hiệu quả điều trị của cỏ xạ hương trong bệnh viêm đường hô hấp khi kết hợp với các thảo dược khác.

Tăng cường sức khỏe: Tinh dầu cỏ xạ hương làm săn chắc cơ bắp, kích thích hệ thống giác quan, tuần hoàn máu, bảo vệ sức khỏe tim mạch và làm đẹp cho da.

Ngăn ngừa và chống lại thấp khớp: Tinh dầu cỏ xạ hương giúp ngăn chặn sự lan truyền và tổng hợp hoạt chất uric trong máu. Từ đó nó mang đến tác dụng chữa trị chứng đau khớp, cứng khớp và bệnh gút. Là một thảo mộc lợi tiểu, tinh dầu cỏ xạ hương giúp đào thải các chất độc ra khỏi cơ thể. Với vai trò là một chất kích kích, nó sẽ phân tán, xử lý và điều khiển quá trình trao đổi chất một cách độc lập.

Khử trùng: Tinh dầu xạ hương còn được xem là loại thuốc khử trùng phổ biến. Nó được dùng để rửa vết thương do nhiễm trùng và bảo vệ vết thương khỏi sự viêm nhiễm. Trong đó, hai hoạt chất có vai trò quan trọng nhất chính là Caryophyllene và Camphene.

Tăng huyết áp: Công dụng này thật sự rất tuyệt vời đối với những người gặp phải tình trạng máu lưu thông kém. Khi này tinh dầu cỏ xạ hương sẽ giúp việc tuần hoàn máu được ổn định, bằng cách gia tăng lượng máu lưu thông để đưa nó trở về chỉ số bình thường.

Một số công dụng khác:

• Làm thuốc chống côn trùng
• Thêm cỏ xạ hương vào túi chườm nóng giúp giảm bong gân, bệnh gút, đau thấp khớp, đau thần kinh tọa, đau cơ và trị các vết thương do chơi thể thao.
• Tăng độ chắc khỏe cho tóc, rửa mặt hoặc điều trị mụn cóc và mụn trứng cá.
• Kết hợp với tinh dầu hoàng đàn, hoa oải hương và hương thảo để điều trị rụng tóc
• Loại bỏ ký sinh trùng.
• Pha loãng tinh dầu cỏ xạ hương hoặc đâm nát cỏ xạ hương để điều trị vết đốt côn trùng hoặc ăn nó.
• Được sử dụng để sản xuất chất khử trùng cho tay.
• Kiểm soát chất béo trong màng tế bào
• Chữa trị nấm móng tay
• Tinh dầu cỏ xạ hương nồng độ 1% được dùng để kháng khuẩn trong quá trình sản xuất đồ chơi.
• Gia tăng hệ thống tuần hoàn máu trên da.
• Trị viêm bàng quang và đường tiết niệu.
• Chữa viêm âm đạo và nấm candida
• Bôi dầu nguyên chất lên vết phồng rộp, vết  bọ cắn và chân của vận động viên, để xoa dịu da và bảo vệ làn da.
• Dùng tinh dầu cỏ xạ hương thường xuyên giúp gia tăng hàm lượng DHA trong tim, thận và màng tế bào.

Lưu ý:

Không ăn, uống hay để tinh dầu rơi vào mắt và vùng nhạy cảm. Không bôi tinh dầu xạ hương vào vết thương hở. Nếu đã bị tinh dầu rơi vào mắt, phải rửa mắt bằng nước sạch và đi khám bác sĩ ngay.

Tham vấn bác sĩ trước khi sử dụng cỏ xạ hương cho phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ dưới 3 tuổi.

Tú Văn, theo THFL