Chuyên gia Mỹ: Trung Quốc sẽ không bao giờ ngừng ‘càn quấy’ ở biển Đông

Theo chuyên gia Greg Poling của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS), Trung Quốc đang gia tăng các hoạt động ở Biển Đông, đồng thời nhận định Bắc Kinh sẽ không để dịch bệnh Vũ Hán cản trở đến mục tiêu làm suy yếu các bên tranh chấp cũng như các nỗ lực độc quyền kiểm soát vùng biển chiến lược này, theo CNN Philippines.

Phát biểu tại diễn đàn trực tuyến do Hội Nhà báo nước ngoài ở Philippines (Focap) tổ chức hôm 14/4, ông Gregory Poling, giám đốc Sáng kiến minh bạch hàng hải châu Á (AMTI), tổ chức theo dõi tình hình Biển Đông thuộc Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS, Mỹ), khẳng định: “Dữ liệu của chúng tôi ở thời điểm hiện tại về các hoạt động của Trung Quốc tại khu vực, không có gì khác biệt với 6 tháng trước. Bắc Kinh có ý định lâu dài là thiết lập quyền kiểm soát trên thực tế đối với tất cả các vùng biển, không phận và thậm chí là đáy biển tại Biển Đông”.

Do đó, Trung Quốc vẫn sẽ tiếp tục có hoạt động gây quan ngại ở Biển Đông giống như trước đây trong lúc nước này và cộng đồng thế giới chống dịch Vũ Hán (Covid-19). Chuyên gia Poling nhấn mạnh Trung Quốc sẽ không dừng lại ý đồ của mình, theo báo Philippine Daily Inquirer.

Ông Poling cảnh báo: “Dù có đại dịch hay không, Trung Quốc vẫn sẽ bình tĩnh triển khai các hoạt động gây quan ngại ở Biển Đông như trước đây. Ý đồ của Trung Quốc là kiểm soát khu vực thông qua hải quân, lực lượng hải cảnh và lực lượng tàu dân quân biển.” Ông dự đoán mưu đồ của Trung Quốc sẽ không dừng lại cho đến khi buộc được các chính phủ ở Đông Nam Á hiện có vùng biển tranh chấp tại Biển Động phải chấp nhận những thỏa thuận có lợi cho Bắc Kinh.

Giữa lúc thế giới đang gồng mình đối phó với đại dịch Vũ Hán, Bắc Kinh một mặt “ngoại giao khẩu trang” có điều kiện, đưa ra những lời đề nghị viện trợ y tế hào phóng nhằm xây dựng lại hình ảnh vốn đã bị xấu đi kể từ khi đại dịch bùng phát tại Trung Quốc vào tháng 12/2019. Mặc khác, vẫn ngang nhiên đẩy mạnh các hoạt động ảnh hưởng ở Biển Đông.

Cụ thể vào ngày 2/4/2020, tàu hải cảnh Trung Quốc đâm chìm tàu cá của ngư dân Quảng Ngãi ở quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam. Hành động này đã một lần nữa vạch trần mưu đồ chiếm đoạt Biển Đông của Bắc Kinh. Tháng trước, Trung Quốc cũng đã ngang nhiên xây hai trạm nghiên cứu trái phép trên đá Chữ Thập, và đá Subi thuộc quần đảo Trường Sa. Một máy bay vận tải quân sự của Trung Quốc cũng đã được phát hiện tại đá Chữ Thập vào tháng 3.

Giới quan sát nhận thấy Trung Quốc sẽ còn tiếp tục các động thái gây sức ép trong thời gian tới, bất chấp đã vấp phải nhiều phản đối và chỉ trích. Hôm 14/4, truyền thông quốc tế lo ngại Trung Quốc sẽ tái diễn việc hoạt động trái phép của nhóm tàu khảo sát Địa chất hải dương 8 ở biển Đông.

Giới quan sát nhận định chính quyền Bắc Kinh đang cố gắng “chuyển lửa ra ngoài” bằng cách gây sóng gió ở biển Đông để khỏa lấp những lo lắng mà người dân Trung Quốc đang phải đối mặt vì ảnh hưởng của đại dịch Vũ Hán. Chuyên gia Poling nhận định Chủ tịch Tập Cận Bình có thể đang bị ràng buộc trách nhiệm trong vấn đề giải quyết cuộc khủng hoảng do đại dịch. Vậy nên lãnh đạo Bắc Kinh giao lại cho các cơ quan chức trách địa phương tiến hành các động thái tạo sức ép nhằm khẳng định chủ quyền trên biển. Do đó, sớm hay muộn thì việc Trung Quốc tìm cách gây hấn ở biển Đông cũng sẽ diễn ra.

Các hành động của Trung Quốc ở biển Đông đang khiến thế giới mất niềm tin. Các nước liên đới đến biển Đông, kể cả châu Âu và Mỹ đều ý thức rõ rằng Bắc Kinh đang muốn nhân cuộc khủng hoạt dịch bệnh lần này để gián tiếp gây ảnh hưởng trên biển Đông. 

Riêng phía Mỹ cũng đã có phản ứng. Hải quân Mỹ đã liên tục thực hiện các cuộc tập trận mang tính giám sát khu vực, bao gồm biển Đông lẫn biển Hoa Đông. Mỹ không ngừng chỉ trích Trung Quốc sau vụ đâm tàu cá Việt Nam. Phía Mỹ yêu cầu Trung Quốc tập trung vào việc tham gia chống dịch toàn cầu, chấm dứt việc lợi dụng sự mất tập trung hoặc khó khăn của các nước trong giai đoạn này để tiến hành yêu sách phi pháp.

Philippines cũng lên tiếng ủng hộ Việt Nam đồng thời phản đối Trung Quốc dùng bạo lực bắt nạt các nước ở biển Đông. Trong tuyên bố phát ngày 8/4, Bộ Ngoại giao Philippines nhấn mạnh rằng các ngư dân nước này cũng từng là nạn nhân của Trung Quốc.

Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana khi đó đã chỉ trích tàu Trung Quốc “vô cảm” và “hèn nhát” khi bỏ mặc các ngư dân nước này trên chiếc tàu số hiệu F/B GIMVER1 sau vụ va chạm. 22 ngư dân Philippines buộc phải nhảy khỏi tàu sau cú đâm của tàu Trung Quốc giữa đêm tối và được tàu cá Việt Nam gần đó ứng cứu mới giữ được tính mạng. Bắc Kinh sau đó gọi sự việc là “một tai nạn” và không đưa ra bất kỳ lời xin lỗi nào.

Thiện Thành (t/h)