Chiến dịch diệt chim sẻ – Thảm hoạ môi trường tồi tệ nhất trong lịch sử Trung Quốc

Một trong những hành động đầu tiên của Mao Trạch Đông trong chiến dịch Đại nhảy vọt là tiêu diệt 4 loài gây hại: Chuột, ruồi, muỗi và chim sẻ. Tuy nhiên, các nhà sử học tin rằng cuộc chiến kỳ quái này đã góp phần khiến hàng chục triệu người phải chết.

4784108_original — Hình ảnh thảm sát chim sẻ trong chiến dịch Đại nhảy vọt của Mao Trạch Đông. (Ảnh sưu tầm từ Internet)

Mao Trạch Đông đã nghĩ rằng ông có thể giúp đất nước mình vượt qua đối thủ cạnh tranh bằng cách tập hợp người dân thành những công xã khổng lồ, và các quan chức đã dùng bạo lực để ép buộc họ làm việc.

Cuối cùng, Đại Nhảy Vọt, “vụ giết người hàng loạt tồi tệ nhất mọi thời đại”, đã khiến 45 triệu người phải chết, theo sử gia Frank Dikötter, tác giả cuốn “Nạn đói lớn của Mao”. Hầu hết những người chết là kết quả của nạn đói do con người gây ra. Tuy nhiên, trong đó cũng có hàng triệu người bị bức hại và giết chết.

Năm 1958, Mao Trạch Đông, một người không phải là nhà sinh thái, cũng không phải một nông dân, đã xác định: Muỗi, ruồi, chuột và chim sẻ là những sinh vật có hại cần phải diệt trừ. Ông tuyên bố, những con chim sẻ phải chết vì chúng ăn hạt lúa thóc, gây thiệt hại cho nông nghiệp, và vận động người dân tiêu diệt chúng.

Theo quyết định, tất cả nông dân tại Trung Quốc cần đập gõ nồi, niêu và rượt đuổi chim sẻ khiến chúng sợ hãi bay đi. Tổ chim sẻ bị phá, trứng bị đập vỡ, những con chim non trong tổ bị giết chết.

A paramilitary police officer collects the PRC flag in front of Mao Zedong's portrait in Beijing's Tiananmen Square on March 2. China Central Television recently quoted Mao saying that he was willing to see hundreds of millions of Chinese killed. (Feng Li/Getty Images) — Một viên chức cảnh sát bán quân đội hạ lá cờ Trung Quốc trước bức ảnh Mao Trạch Đông tại Quảng trường Thiên An Môn Bắc Kinh ngày 2/3. Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc gần đây trích dẫn Mao nói rằng ông sẵn lòng nhìn hàng trăm triệu người Trung Quốc thiệt mạng. (Ảnh: Getty Images)

“Mao không biết gì về động vật. Ông ta cũng không muốn thảo luận kế hoạch của mình hay nghe lời các chuyên gia. Ông chỉ quyết định ‘bốn loài gây hại’ cần phải diệt trừ”, nhà hoạt động môi trường Dai Qing nói với BBC.

Các trường học, đơn vị làm việc, và cơ quan chính phủ mà giết được nhiều nhất các sinh vật hại này sẽ được công nhận hoặc trao thưởng.

Một tờ báo Trung Quốc đã bắt tay vào chiến dịch:

“Sáng sớm 13/12, cuộc chiến toàn thành phố tiêu diệt chim sẻ bắt đầu. Trên các con đường lớn nhỏ, những lá cờ đỏ tung bay. Trên các tòa nhà và trong các khoảng sân, không gian ngoài trời, đường xá và ruộng đồng nông thôn, có rất nhiều bù nhìn, linh canh, học sinh tiểu học và trung học, nhân viên văn phòng chính phủ, công nhân nhà máy, nông dân và Quân Giải phóng Nhân dân hô to khẩu hiệu chiến dịch.

Tại quận Xincheng, họ đã sản xuất được hơn 80.000 người rơm và hơn 100.000 lá cờ chỉ trong một đêm. Các cư dân trên đường Xietu, quận Xuhui và đường Yangpu quận Yulin cũng đã tạo được rất nhiều bù nhìn rơm di động. Ở thành phố và vùng ngoại ô, gần một nửa lực lượng lao động được huy động vào đội quân diệt chim sẻ.

Thông thường, thanh niên sẽ chịu trách nhiệm đánh bẫy, chuốc thuốc độc và tấn công những con chim, còn người già và trẻ em sẽ đứng canh không cho chúng đậu xuống. Các nhà máy trong thành phố cũng cam kết nỗ lực thực hiện chiến dịch ngay cả khi vẫn đảm bảo duy trì mức sản xuất. Trong các công viên, nghĩa trang và nhà kính, nơi có ít người qua lại, 150 vùng bắn phá tự do được thiết lập để bắn chim sẻ. Đội súng trường của Trường Nữ sinh Trung học Nanyang được đào tạo kỹ thuật bắn chim.

Vậy là, người dân đã tiến hành một cuộc chiến toàn diện để tiêu diệt chim sẻ. Đến 8h tối đêm nay, ước tính tổng cộng 194.432 con chim sẻ đã bị giết”.

Chỉ trong một ngày có đến hàng trăm ngàn con chim sẻ bị giết chết. (Ảnh sưu tầm từ Internet)

Tuy nhiên sau đó, người ta phát hiện ra rằng những con chim sẻ cũng ăn một lượng lớn côn trùng sâu bọ chứ không chỉ ngũ cốc. Kết quả là năng suất lúa giảm đáng kể. Việc giết chết những con chim đã làm xáo trộn cân bằng sinh thái của đất nước, khiến cho các loại côn trùng ăn cây trồng như châu chấu sinh sôi nhanh chóng.

Các nhà sử học tin rằng chiến dịch diệt chim sẻ đã góp phần vào cái chết của hơn 30 triệu người trong Nạn Đói Lớn ở Trung Quốc.

“Nó được xếp ngang với thảm sát Holocaust của Adolf Hitler, Đại thanh trừng của Joseph Stalin như 1 trong 3 cuộc thảm sát lớn nhất lịch sử trong thế kỷ 20…. Số người chết trong Đại Nhảy Vọt gấp 20 lần trong tội ác diệt chủng Pol Pot của chế độ cộng sản Campuchia”, Dikötter nói về chiến dịch Đại Nhảy Vọt.

Năm 1960, 2 năm sau khi chiến dịch bắt đầu, Mao đã thay thế chim sẻ bằng sâu bọ trong danh sách các loài gây hại cần tiêu diệt.