Câu chuyện về cậu bé hiếu thuận và đôi guốc gỗ thần kỳ

Được mất, thành bại trong đời đôi khi chỉ do một niệm trong tâm ta mà ra. Tâm có chính niệm, biết đủ, trí tuệ sẽ sáng suốt; tâm khởi dục vọng, cầu không được, lại tăng thêm ngu si. Đây chính là điều muốn nói trong câu chuyện cậu bé hiếu thuận và đôi guốc gỗ thần kỳ này.

Có hai mẹ con nọ luôn sống nương tựa vào nhau, người con trai đang còn nhỏ nhưng rất ngoan ngoãn và hiếu thuận.

Khi đứa trẻ được bảy, tám tuổi, người mẹ bỗng nhiên mắc trọng bệnh, trong nhà lại nghèo túng, không cách nào mời thầy thuốc đến chẩn bệnh, đứa bé thấy vậy rất lo lắng, không biết nên làm thế nào cho phải?

Nếu không điều trị kịp thời, mẹ sẽ bệnh chết mất. Đứa trẻ lòng nóng như lửa đốt, đành phải tìm đến người chú ruột là thân nhân duy nhất để mượn tiền chạy chữa cho mẹ. Người chú mới nghe nói đến hai từ “mượn tiền” sắc mặt liền lập tức thay đổi. Ông nói: “Trẻ con làm sao có thể tùy tiện đi mượn tiền người khác được?”

Đứa trẻ nói: “Nếu không có tiền mẹ cháu sẽ bệnh chết mất. Nên cháu mới bất đắc dĩ tới chú xin mượn tiền”.

Người chú lại nói: “Có phải mày đến giả mượn tiền để lừa ta hay không? Ta sẽ không dễ dàng đưa tiền đâu”.

Đứa bé lại không ngừng khóc lóc cầu xin, nước mắt tuôn rơi đầy mặt, người chú lúc này mới gượng ép nói: “Được rồi, ta sẽ cho mày mượn tiền. Nhưng tuyệt đối lần sau không được đến mượn nữa”.

Người chú đưa cho đứa bé mượn một ít tiền, số tiền chỉ đủ mua một thang thuốc. Dù vậy đứa bé vẫn không ngừng dập đầu cảm tạ người chú, rồi cầm lấy tiền vội vàng đi tìm thầy thuốc.

Sau khi người mẹ uống thuốc thì thấy người khỏe hơn chút. Nhưng chỉ uống một thang thì không thể làm bệnh khỏi được, đứa bé đành phải miễn cưỡng tiếp tục tìm đến người chú cầu xin mượn tiền.

Nhưng lần này, người chú chẳng những không gặp mà ngay cả cửa nhà cũng đóng chặt, không cho đứa bé bước vào. Bất luận đứa bé có cầu xin, khóc lóc thế nào, người chú nhất định không chịu mở cửa. Một mạch cầu xin mãi cho tới hoàng hôn, đứa bé nghĩ mẹ hiện đang ở nhà một mình không ai chăm sóc, nên đành phải ra về. Nó vừa đi vừa khóc, không cẩn thận đụng phải một người, ngẩng đầu nhìn thì thấy là một ông lão rất già.

Đứa bé nhìn ông lão rồi không ngừng cúi đầu giải thích: “Xin ông thứ lỗi! Vì cháu đang rất đau lòng nên không chú ý tới ông, thật là xin lỗi ông!”

Ông lão hỏi: “Có chuyện gì mà cháu lại thương tâm đến thế?”

Đứa bé liền kể lại chuyện mẹ bị bệnh cho ông lão nghe. Nghe xong ông nói: “Cháu thật là một đứa trẻ hiếu thuận. Đừng lo lắng, ta sẽ giúp cháu”. Nói rồi ông lão lấy từ trong túi ra một đôi guốc gỗ, nhưng kỳ lạ là đôi guốc chỉ có một đế và một bản gỗ.

Ông lão nói: “Này cháu. Nếu cháu cần tiền thì mang đôi guốc này vào đi vài bước, nó sẽ phát ra tiếng kêu leng keng lộc cộc, trên mặt đất sẽ xuất hiện vàng và bạc trắng. Cháu có thể cầm đi đổi tiền”.

Đứa bé cầm đôi guốc gỗ hỏi ông lão: “Đôi guốc này chỉ có một chân đế, liệu đi đường có thể vững vàng sao?”

Ông lão liền nói: “Cho nên muốn dùng nó cần phải có lòng kiên trì và chân thành”.

Thế là đứa bé thật cung kính, vui vẻ cầm lấy đôi guốc gỗ.

Ông lão lại nói: “Cháu cần nhớ kỹ, tiền đủ dùng là được, vì sau một lần mang nó, nếu không dừng lại mà tiếp tục mang, cơ thể sẽ càng lúc càng teo nhỏ lại, mang một lần thì sẽ thấp bé lại một lần”.

Đứa bé nói: “Xin ông cứ yên tâm, cháu biết nên dùng như thế nào rồi ạ”.

Đứa bé cầm đôi guốc gỗ về nhà, y theo phương pháp của ông lão nói bèn thử mang vào đi, trên đất quả nhiên có vàng bạc xuất hiện, nó rất vui mừng vội vàng cởi guốc gỗ ra, nhặt vàng bạc trên mặt đất đi đổi thành tiền, lại đi mời thầy thuốc đến bốc thuốc chữa bệnh cho mẹ. Không lâu sau, người mẹ liền khỏi bệnh, mạnh khỏe trở lại.

Qua một thời gian, người chú nghĩ thầm: “Đã lâu rồi thằng bé không đến đây, không biết mẹ nó đã chết chưa?” Rồi ông bèn đến nhà hai mẹ con xem tình hình thế nào. Người chú rất ngạc nhiên khi thấy cuộc sống của hai mẹ con có vẻ khấm khá, hơn nữa cả hai đều nhìn rất khỏe mạnh, khí sắc cũng rất tốt.

Người chú cảm thấy rất kỳ quái, bèn hỏi đứa bé: “Cháu làm thế nào mà có thể cải thiện hoàn cảnh của mình thế? Mẹ cháu làm sao mà khỏe lại vậy?”

Đứa bé trung thực nói rõ hết thảy mọi chuyện cho người chú nghe. Người chú tức khắc bảo đứa bé đem đôi guốc gỗ ra để mình nhìn một cái. Sau khi cầm đôi guốc trong tay, người chú nói: “Cháu nói đều là thật sao? Chú không tin, để tránh việc cháu cầm đôi guốc đi lừa người khác, từ nay chú sẽ cất giữ đôi guốc gỗ này”.

Thế là người chú cầm đôi guốc gỗ đi mất. Mặc dù đứa bé không nỡ, nhưng người chú là trưởng bối, nên cũng không còn cách nào khác.

Người chú sau khi trở về liền ngay lập tức mang vào chân, thấy trên mặt đất thực sự xuất hiện vàng bạc thì rất vui mừng, nên không ngừng đứng trên đôi guốc mà bước đi, bất tri bất giác. Thân thể người chú dần dần nhỏ lại, thậm chí còn nhỏ hơn đôi guốc gỗ, cuối cùng, chỉ có thể nhìn thấy đôi guốc mà không thấy bóng dáng của người chú đâu, vì thân thể ông ta đã nhỏ đến như hạt cát rồi.

***

Trong cuộc sống, có một số người gặp lợi mà quên nghĩa, việc nên làm, lời nên nói đều quên mất, lại vì lợi lộc mà nói những lời và làm những việc không nên. Cần chi phải nhất định vì tranh thủ lợi lộc mà tổn hại đến nhân cách, tự tôn của chính mình?

Đứa bé vì biết thế nào là đủ, biết giữ bổn phận, nên mới có được cuộc sống an ổn. Còn người chú vì tâm niệm bất chính, cho dù có cơ hội cầm guốc gỗ trong tay, nhưng do lòng tham không đáy quên mất bản thân, cuối cùng gặp phải chuyện đáng tiếc không thể nào cứu vãn.

Người ta thường nói: “Làm việc đáng nên làm chính là sáng suốt, làm việc không nên làm chính là ngu si”. Rốt cuộc việc gì nên hay không nên làm cũng đều xuất từ một niệm của chúng ta mà ra.

Đức Hạnh biên dịch