Bắc Kinh sử dụng Vương Chí Dân làm kẻ thế tội cho những chính sách sai lầm ở Hồng Kông?

Sau cuộc diễu hành vào ngày đầu năm mới của hàng triệu người Hồng Kông, ngày 4/1, Vương Chí Dân (Wang Zhimin), Giám đốc Văn phòng Liên lạc của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) tại Hồng Kông đã đột nhiên bị thay thế. Theo phân tích của các học giả, việc Vương Chí Dân bị thay thế có liên quan tới việc báo cáo của ông về tình hình Hồng Kông theo kiểu “tốt đẹp thì phô ra, xấu xa thì che lại”, Bắc Kinh vô cùng bất mãn với điều này.

Tuy nhiên, dù cho có lấy ông Vương ra làm vật thế thân thì cũng khó có thể làm dịu được cơn thịnh nộ của người dân trong phong trào phản đối dự luật dẫn độ, cái người dân Hồng Kông cần lúc này vẫn phải là “5 yêu cầu chính không thể thiếu 1”.

Vương Chí Dân gánh tội thay cho Bắc Kinh?

Chính quyền Bắc Kinh đã nhanh chóng thay thế Vương Chí Dân, Giám đốc Văn phòng Liên lạc của ĐCSTQ tại Hồng Kông vào ngày nghỉ thứ 7, thay thế cho ông là Lạc Huệ Ninh, Bí thư Tỉnh ủy Sơn Tây, người không có kinh nghiệm làm việc tại Hồng Kông và Ma Cao.

Theo tờ Liberty Times, Lương Văn Thao, một học giả Hồng Kông và hiện là giáo sư chính trị tại Đại học Thành công ở Đài Loan nói rằng, ông không ngạc nhiên khi Vương Chí Dân bị thay thế. Lúc phong trào phản đối dự luật dẫn độ mới bắt đầu từ hồi tháng 6 đã có tin đồn, nhưng Bắc Kinh trì hoãn lâu như vậy mới ra tay, e là hiệu quả cũng không lớn, khó có thể làm dịu lời kêu than của người dân trong phong trào phản đối dự luật dẫn độ.

Lương Văn Thao phân tích, việc Vương Chí Dân bị đưa xuống có liên quan đến nghiên cứu và phán đoán sai lầm của ông ta về tình thế ở Hồng Kông. Được biết, Vương Chí Dân đã báo cáo với Bắc Kinh về tình hình phản đối luật dẫn độ và tình hình bầu cử Hội đồng quận ở Hồng Kông, đều là “tốt đẹp thì phô ra, xấu xa thì che lại”, chênh lệch quá lớn so với thực tế, điều này đã làm cho chính quyền Bắc Kinh bất mãn.

Vào tháng 6/2019, hơn 2 triệu người Hồng Kông đã xuống đường diễu hành cho phong trào phản đối dự luật dẫn độ gây chấn động thế giới, cũng như khiến Bắc Kinh phải sợ hãi. Mặc dù trải qua hơn nửa năm bị đàn áp bạo lực, vào ngày đầu năm 2020, có đến 1,03 triệu người Hồng Kông vẫn xuống đường biểu tình, thể hiện ý chí và quyết tâm của người dân Hồng Kông đấu tranh cho dân chủ. Nếu Bắc Kinh từ chối đáp ứng 5 yêu cầu chính của người dân Hồng Kông, e rằng cuộc đấu tranh này sẽ không thể nào lắng lại được.

Video: Cuộc đại diễu hành của người Hồng Kông diễn ra vào ngày 1/1

Trước đó, sự trở mình đáng kinh ngạc trong cuộc bầu cử Hội đồng quận ở Hồng Kông đã khiến cho Trung Nam Hải kinh hoàng. Phe Dân chủ đã giành chiến thắng hoàn toàn, giành được 388 ghế, trong khi đó phe Kiến Chế thân Cộng lại thất bại thảm hại khi chỉ có 59 ghế, bối cảnh chính trị ở Hồng Kông đã thay đổi đáng kể chỉ sau một đêm. Điều này cũng cho thấy sự đánh giá sai lầm của chính quyền Trung Quốc đối với dư luận Hồng Kông.

Lương Văn Thao cho rằng, ngoại trừ Vương Chí Dân, người mà Bắc Kinh muốn thay thế còn có Trưởng Đặc khu Lâm Trịnh Nguyệt Nga (Carrie Lam), nhưng nhất thời chưa tìm được ứng cử viên thích hợp, trước mắt không có ai đồng ý tiếp nhận cục diện rối rắm này.

Trước đó, có tin đồn rằng Đường Anh Niên, cựu Cục trưởng Cục Tài chính Hồng Kông là một trong những ứng cử viên có thể sẽ đảm nhận vị trí này. Tuy nhiên, cháu gái của Đường Anh Niên là Quách Giai Di đã quay một đoạn video lên tiếng ủng hộ phong trào phản đối dự luật dẫn độ, cho nên Đường Anh Niên cũng đã bị loại.

Trên thực tế, ngoại giới đều cho rằng, mặc dù sự hỗn loạn ở Hồng Kông ban đầu liên quan đến việc thúc đẩy luật dẫn độ của Lâm Trịnh, nhưng thứ dẫn đến cuộc khủng hoảng ở Hồng Kông ngày càng nghiêm trọng, rõ ràng có liên quan trực tiếp đến sự phán đoán sai lầm của Bắc Kinh về tình hình Hồng Kông. Kết quả của sự đánh giá sai lầm cũng làm hại rất nhiều đến hình tượng của nhà lãnh đạo ĐCSTQ Tập Cận Bình.

Ngày 26/11/2019, tờ Reuters dẫn lời hai nguồn tin tiết lộ, Bắc Kinh đang suy xét thay thế Vương Chí Dân, mà giám đốc Văn phòng Hồng Kông và Ma Cao Trương Hiểu Minh cũng đang đối mặt với số phận bị thay thế. Như thế, Bắc Kinh đã coi Vương Chí Dân là kẻ thế mạng, để cho Văn phòng Liên lạc chịu trách nhiệm về việc phán đoán sai tình hình ở Hồng Kông, tìm cách chối bỏ trách nhiệm của mình, việc này từ sớm đã được ấp ủ.

Lâm Trịnh không cùng chí hướng với Tập Cận Bình?

Hiện tại, người dân Hồng Kông đang tập trung vào giai đoạn tiếp theo của cuộc bầu cử Hội Lập pháp vào tháng 9 năm nay, kết quả của cuộc bầu cử Hội Lập pháp cũng sẽ ảnh hưởng đến cuộc bầu cử Trưởng Đặc khu Hồng Kông năm 2021. Lương Văn Thao chỉ ra, liệu Bắc Kinh có thay thế Lâm Trịnh trước khi diễn ra cuộc bầu cử Trưởng Đặc khu hay không? Tình hình tiếp theo ở Hồng Kông sẽ diễn biến như thế nào? Tất cả vẫn là do Bắc Kinh định đoạt.

Ngoại giới cũng chú ý rằng, bài phát biểu vào dịp năm mới của Lâm Trịnh dường như tiết lộ sự hối tiếc của bà về những sai lầm trong một năm qua, điều này hơi khác so với Tập Cận Bình.

Vào đêm giao thừa, Lâm Trịnh dẫn đầu một nhóm quan chức chính phủ Hồng Kông quay một đoạn video ngắn 3 phút. Trong video, Lâm Trịnh nói, năm nay Hồng Kông đang phải trải qua những thử thách nghiêm trọng mà trước nay chưa từng có, những bất ổn xã hội do phong trào phản đối dự luật dẫn độ liên tục diễn ra trong nửa năm, mọi người đều muốn thoát khỏi tình trạng khó khăn càng sớm càng tốt. Là một Trưởng Đặc khu, Lâm Trịnh nói mình không thể đổ trách nhiệm cho người khác.

Tập Cận Bình không những không đề cập đến phong trào phản đối dự luật dẫn độ ở Hồng Kông trong bài phát biểu năm mới, vào ngày 31/12, ông còn phát biểu trong Hội nghị hiệp thương chính trị và nhấn mạnh rằng, phải “giỏi đấu tranh, có can đảm để đấu tranh”. Dương Kiến Lợi, người sáng lập tổ chức nhân quyền “Lực lượng Công dân” cho rằng, điều này cho thấy ông Tập không có ý định nhượng bộ về vấn đề Hồng Kông.

Trần Khuê Đức, tổng biên tập tạp chí trực tuyến “China In Perspective” cũng cho rằng, Tập Cận Bình và Lâm Trịnh có thể không hoàn toàn đồng điệu với nhau về vấn đề Hồng Kông. Lâm Trịnh cũng không phải hoàn toàn là phát ngôn viên của Bắc Kinh, không thể nói gì nghe nấy được. Đối với Lâm Trịnh, việc làm chính trị có ý nghĩa lớn nhất của năm 2020 là làm sao từ chức một cách có thể diện.

Minh Huy (Theo NTDTV)