Mực nước “1 sông 3 hồ” vượt mức báo động, đập Tam Hiệp căn bản là vô dụng

Gần đây, những trận mưa lớn không ngừng trút xuống lưu vực sông Dương Tử ở Trung Quốc đã gây ra thảm họa thiên tai trên diện rộng. Kể từ tối 14/6, mực nước tại “1 sông 3 hồ” (sông Dương Tử, hồ Động Đình, hồ Bà Dương và Thái Hồ) của Trung Quốc đều vượt mức báo động. Một số chuyên gia thẳng thắn nói rằng, đập Tam Hiệp căn bản là vô dụng.

Mưa lớn liên tục 3 đến 4 ngày tại khu vực hạ lưu, trung lưu và thượng lưu sông Dương Tử

Tính đến 6 giờ tối 14/7, mực nước trên dòng chính tại trung lưu và hạ lưu của sông Dương Tử, hồ Động Đình, hồ Bà Dương đã vượt mức báo động từ 0,12 đến 2,76 mét. Mực nước trung bình của Thái Hồ là 4,44 mét, vượt mức báo động 0,64 mét.

Trong đó, diện tích bề mặt nước tại khu vực hồ Bà Dương và vùng nước xung quanh đạt 4.403 km2 vào ngày 14/7, so với ngày 2/7 và ngày 8/7 thì đã tăng lần lượt là 549 km2 và 197 km2, so với ngày 27/5 thì đã tăng 2.196 km2, mực nước vào cùng thời điểm này trong quá khứ là 3.510 km2, tức là đã tăng 25%. Bởi vì 5 nhánh sông của hồ Bà Dương chảy vào vùng đất thấp ở cửa hồ, khiến các bờ đê của sông Thiên Thu, sông Đồng Tân và Xương Giang ở huyện Bà Dương bị vỡ gây ngập lụt cả một khu vực rộng lớn, ảnh hưởng đến nhiều trang trại và làng mạc.

Theo tin tức từ Đài Quan sát Khí tượng Trung Ương Trung Quốc, kể từ ngày 15/7, một số khu vực thuộc Tứ Xuyên, Trùng Khánh, Thiểm Tây, Hà Nam, Hồ Bắc, An Huy, Giang Tô, Thượng Hải, Chiết Giang, v.v, có mưa to đến mưa rất to, bao gồm cả Bồn địa Tứ Xuyên cũng có mưa rất to (từ 100 đến 120 mm). Đài Quan sát Khí tượng Trung Ương Trung Quốc đã đưa ra cảnh báo màu xanh mưa lớn cho 9 tỉnh và thành phố tại Trung Quốc.

Bộ Thủy lợi Trung Quốc đã nói rằng, một số con sông nhỏ và vừa ở các vùng xảy ra mưa lớn tại Tứ Xuyên, Trùng Khánh, Hồ Bắc, Hà Nam, Hà Bắc, An Huy, Giang Tô và Chiết Giang,v.v, có thể sẽ có lũ lụt nghiêm trọng.

“Thiên Khí Đặc Cấp – Diễn đàn bão Đài Loan” cho biết, sắp tới một đợt mưa rất lớn nữa sẽ tiếp tục trút xuống tại lưu vực sông Dương Tử. Theo dự đoán mới nhất, lần này tại thượng lưu, trung lưu, hạ lưu sông Dương Tử đều sẽ nhất loạt có mưa. Dự kiến đợt mưa lớn này sẽ kéo dài trong 3 đến 4 ngày. Do đó tình hình lũ lụt có thể sẽ càng nghiêm trọng hơn.

Vương Chí Hoa – Phó Vụ trưởng Vụ phòng chống thiên tai và phục vụ công cộng của Cục khí tượng Trung Ương Trung Quốc cũng cho biết, kể từ tháng 6, lượng mưa ở trung lưu và hạ lưu sông Dương Tử đạt mức 498,5mm, cao hơn 64,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây cũng là lượng mưa đạt kỷ lục lớn nhất trong lịch sử kể từ năm 1961.

Chuyên gia: Đập Tam Hiệp chỉ có thể chứa được 9% lượng lũ

Chính quyền ĐCSTQ cho xây dựng đập Tam Hiệp là nhằm để khắc chế sông Dương Tử, nhưng theo tình hình gần đây thì tại lưu vực sông Dương Tử đang phải hứng chịu lũ lụt nghiêm trọng, các giới bắt đầu đặt câu hỏi liệu đập Tam Hiệp có thể phát huy được chức năng dự trù của nó hay không. Một số chuyên gia thẳng thắn nói rằng, đập Tam Hiệp căn bản là không cách nào phát huy được tác dụng.

Diệp Kiến Xuân – Thứ trưởng Bộ Thủy lợi Trung Quốc, trong cuộc họp báo về Chính sách của Quốc vụ viện Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa vào ngày 13/7 từng nhấn mạnh rằng, đập Tam Hiệp có hiệu quả rất cao trong việc kiểm soát lũ lụt. Ông nói rằng 2.297 hồ chứa đã chặn tổng cộng 64,7 tỷ mét khối nước, trong đó hồ chứa Tam Hiệp đã chặn 2,9 tỷ mét khối. Nhà điều hành đập Tam Hiệp cho rằng, đập Tam Hiệp có tác dụng trong việc giảm tốc độ cùng mức độ dâng cao của mực nước tại trung lưu và hạ lưu sông Dương Tử. 

Tuy nhiên, Reuters dẫn lời David Shankman, giáo sư địa chất tại Đại học Alabama, Hoa Kỳ, người nghiên cứu về lũ lụt ở Trung Quốc nói rằng, một trong những lý do chính cho việc xây dựng đập Tam Hiệp là nhằm để kiểm soát lũ, nhưng trên thực tế, đập Tam Hiệp không thể ngăn chặn một trận lũ nghiêm trọng như vậy trong năm nay.

Nhà địa chất học Trung Quốc Phạm Hiểu cũng chỉ ra rằng, hồ chứa của đập Tam Hiệp có dung tích chưa đến 9% so với dung tích lượng nước lúc đỉnh lũ. “Hồ chứa Tam Hiệp chỉ có thể ngăn chặn một phần và tạm thời ngăn chặn lũ lụt ở thượng nguồn, nhưng đối với lũ lụt do mưa lớn ở trung lưu và hạ lưu sông Dương Tử gây ra thì nó căn bản không thể làm được gì.”

Ông cho rằng, đập Tam Hiệp và các dự án đập lớn khác có thể sẽ khiến lũ lụt nghiêm trọng hơn do sự thay đổi dòng chảy trầm tích ở hạ lưu sông Dương Tử. Nhu cầu sản xuất điện của đập cũng gây ảnh hưởng đến việc kiểm soát lũ. “Mọi người chỉ xem xét việc sử dụng các hồ chứa để giải quyết các vấn đề kiểm soát lũ lụt, nhưng lại thường xem nhẹ hoặc thậm chí làm suy yếu khả năng điều tiết lũ lụt tự nhiên của sông hồ.”

Minh Huy (Theo Secretchina)