Lộ diêu tri mã lực (路遙知馬力, Đường dài mới hay sức ngựa)

Tục ngữ Trung Hoa, cũng như thành ngữ Trung Hoa, ẩn chứa tầng tầng ý nghĩa. Đó là những câu nói có xuất xứ từ gia đình, đường phố, cho đến mọi ngõ ngách cuộc sống, cho chúng ta những lời khuyên hết sức thâm thúy.

Lộ diêu tri mã lực, sử cửu kiến nhân tâm

Toàn bộ câu tục ngữ này là: “Lộ diêu tri mã lực, sử cửu kiến nhân tâm”, có thể dịch nghĩa thành: đường dài mới biết được sức ngựa, sống lâu mới thấy rõ lòng người.

Lần tìm về xuất xứ của câu tục ngữ này, chúng ta có thể bắt gặp trong chiết thứ nhất vở kịch “Tranh Báo Ân” sáng tác vào triều nhà Nguyên (1279-1368 sau công nguyên). Để cảm ơn Lý Thiên Kiều đã cứu giúp và thậm chí là trao tặng trâm vàng, trước lúc rời đi Từ Ninh đã nói: “Chị à, nguyện chúc chị trường mệnh phú quý. Nếu chị có mệnh hệ gì, ta sẽ tận sức báo đáp. Ơn của chị quả đúng như câu: ‘Lộ diêu tri mã lực, sử cửu kiến nhân tâm.’”

Câu tục ngữ này cũng xuất hiện trong hồi 20 truyện “Phong Thần Diễn Nghĩa” được viết vào triều nhà Minh (1368-1644 sau công nguyên). Bí Trọng tâu với Trụ Vương rằng: “Thần đã ngầm sai tâm phúc thám thính, Cơ Xương đúng là một bậc quân tử ở đời. Thật là ‘Lộ diêu tri mã lực, sử cửu kiến nhân tâm.’”

Ngày nay câu tục ngữ này được dùng để chỉ một người có thể biểu hiện tài năng thực sự sau một thời gian dài kiểm nghiệm.

Theo Việt Đại Kỷ Nguyên