“Ông vua rác” và ý tưởng từng bị cười nhạo là điên rồ

Từ năm 19 tuổi, Tom Szaky đã mở công ty với hy vọng tạo ra sự khác biệt hoàn toàn với các công ty đang có trên thế giới và phát triển thành một DN đầu tư mạo hiểm trị giá nhiều triệu đô la.

Để thành công, các doanh nghiệp đang nuôi mộng tạo nên sức ảnh hưởng có tính toàn cầu không chỉ cần một ý tưởng thiên tài mà còn cần tới sức làm việc chăm chỉ, hiểu biết sâu rộng về lĩnh vực kinh doanh và lòng can đảm vượt qua sức ép dư luận khi ý tưởng của mình bị cười nhạo là điên rồ.

Từ khi còn là một sinh viên năm thứ nhất 19 tuổi của trường Princeton, Tom Szaky đã mở một công ty với hy vọng tạo ra sự khác biệt hoàn toàn với các công ty đang có trên thế giới và phát triển thành một doanh nghiệp đầu tư mạo hiểm trị giá nhiều triệu đô la.

TerraCycle khởi đầu là một công ty cung cấp phân bón bền vững, chuyên sản xuất thuốc trừ sâu được đóng trong các chai lọ đã qua sử dụng. Hiện tại, công ty đã nằm trong top 1.000 trong tổng số 5.000 công ty thuộc sở hữu tư nhân tăng trưởng nhanh nhất được tạp chí Inc xếp hạng trong ba năm liên tiếp. Thậm chí, năm 2009, kênh National Geographic của Mỹ đã sản xuất tới 4 chương trình nhỏ về công ty này với tên gọi Garbage Moguls (những ông vua rác).

Vậy Szaky đã làm điều đó như thế nào? Phóng viên trang web Businessinsider đã có cuộc phỏng vấn với nhà tài phiệt về sinh thái này để tìm hiểu:

Nguồn cảm hứng tạo nên TerraCycle là gì? Anh đã bắt đầu như thế nào?

TerraCycle đã được lấy cảm hứng từ một người bạn của tôi ở Canada, anh ấy phát hiện ra rằng sử dụng phân của con sâu sẽ giúp một loại cây trồng phát triển đặc biệt nhanh và bền vững. Tôi đã tạo ra mô hình TerraCycle để tham gia các cuộc thi về kế hoạch kinh doanh tại trường đại học. Tôi phát hiện ra rằng nếu sử dụng chất thải hữu cơ làm nguyên liệu thô sẽ cho hiệu quả chi phí rất tốt (chi phí hầu như bằng không), từ đó sẽ tạo ra được một mô hình kinh doanh vừa có lãi lại vừa tạo được uy tín. Tôi tiết kiệm, vay mượn và quyên góp được $ 20.000 để xây dựng Worm Gin – một khu nuôi sâu. Bốn tháng sau đó, tôi đã bỏ học để toàn tâm toàn ý cho TerraCycle.

Những khó khăn lớn nhất trong giai đoạn đầu của anh là gì?

Khó khăn đầu tiên là thu hút các nhà đầu tư với kế hoạch kinh doanh lập dị chưa từng được biết tới này. Mọi người thường không sẵn sàng đầu tư tiền của họ vào sản phẩm chưa từng được chứng minh là thành công. Tôi thấy sự chế giễu trong mắt mọi người, bởi tôi chỉ là một đứa trẻ 19 tuổi đang cố gắng thuyết phục mọi người đầu tư vào phân sâu hóa lỏng đựng trong một vỏ chai soda đã qua sử dụng.

Thách thức tiếp theo là thuyết phục các nhà bán lẻ lớn thử bán một sản phẩm lạ hoắc, phân bón làm từ phân của con sâu. Tôi không có chút kinh nghiệm nào về bán lẻ, không có cơ sở dữ liệu khách hàng, không có ai đã từng nghe nói về TerraCycle. Cuộc sống không chờ đợi ai vì vậy, tôi đã gặp thẳng những người đứng đầu các tập đoàn Home Depot và Walmart, những nhà bán lẻ lớn nhất thế giới. Tất nhiên tất cả mọi người nói rằng tôi bị điên và họ sẽ không bao giờ mua nó.

Điều gì đã thúc đẩy sự thay đổi mạnh mẽ trong mô hình kinh doanh của anh?

Cơ hội sẽ mang lại sự thay đổi mạnh mẽ. Chúng tôi nhận ra rằng chúng tôi mới chỉ tạo ảnh hưởng trong lĩnh vực phân bón – một phân khúc rất nhỏ và chúng tôi phải làm một cái gì đó lớn hơn.

Chúng tôi bắt đầu chạy loạt chương trình cho các thương hiệu như Honest Tea, Clif BAR và trang trại Stonyfield. Trong vòng một năm, chúng tôi đã làm việc với các chi nhánh của Kraft Foods như Capri Sun và Nabisco, với Frito-Lay và với Mars. Rõ ràng là mô hình mới của chúng tôi đã đạt được độ chín về thành công với các cơ hội.

TerraCycle đã phát triển được một mạng lưới rộng lớn những người ủng hộ. Làm thế nào mà anh có được những người ủng hộ trung thành, và anh có kế hoạch gì để giữ chân họ?

TerraCycle chưa bao giờ phải trả tiền cho quảng cáo. Chúng tôi không quảng cáo hoặc tài trợ và hầu như không dành ngân quỹ để tiếp thị. Chúng tôi dựa hoàn toàn vào các chiến dịch PR, phương tiện truyền thông xã hội, marketing du kích và tất nhiên cả hình thức marketing truyền miệng để phát triển mạng lưới của chúng tôi. Ngoài ra, chúng tôi có mạng lưới những người ủng hộ giấu mặt – họ muốn gửi càng nhiều đồ tái chế càng tốt, và chúng tôi cho họ cơ hội đó. Chúng tôi cũng tối giản hóa phương thức vận chuyển – họ có thể gửi tất cả mọi thứ miễn phí, đóng gói trong tất cả các loại hộp họ muốn – và chúng tôi góp tiền từ thiện cho họ.

Chúng tôi có kế hoạch giữ chân họ bằng cách tạo thêm các cơ hội thu gom đồ tái chế, tổ chức các chương trình thật đơn giản và tất nhiên là miễn phí, cho phép họ gửi lẫn lộn tất cả các loại đồ phế thải, không cần phân loại.

Anh hãy mô tả văn hóa doanh nghiệp của TerraCycle, và văn phòng duy nhất của công ty đã phản ánh văn hóa đó như thế nào?

Văn hóa doanh nghiệp của TerraCycle khá thoải mái, chúng tôi cố gắng làm cho mọi người thấy vui vẻ để có thể đối phó với nhiều thách thức một cách dễ dàng hơn. Chúng tôi mong đợi nhân viên có tác phong chuyên nghiệp, đúng giờ, nhưng chúng tôi cũng nhận thấy rằng mọi người làm công việc của họ tốt nhất khi cảm thấy thoải mái và thư giãn.

Bạn sẽ thấy súng Nerf nằm xung quanh văn phòng của chúng tôi, một sân gôn mini, một “cuốn lịch vui vẻ”, và graffiti trên tường. Dành hai mươi phút chơi một ván mini-golf giúp các nhân viên kết nối. Các hình vẽ graffiti, bàn trà được làm từ vật liệu tái chế, tác phẩm nghệ thuật và các loại đồ trang trí đơn giản sẽ giúp thúc đẩy tư duy sáng tạo. Chúng tôi cũng không quy định về cách ăn mặc của nhân viên, miễn sao cho phù hợp là được.

Ngành nghề mà chúng tôi làm đòi hỏi sự sáng tạo và thách thức chúng tôi phải đối mặt chính là những trở ngại và các câu hỏi còn chưa biết. Chúng tôi cần sự sáng tạo – đó là điều mà văn hóa công ty tôi đang khuyến khích.

Anh thích sống và làm việc bên cạnh những người như thế nào?

Tôi cố gắng để bản thân mình được làm việc với những người có cùng năng lượng và niềm đam mê như tôi, chủ yếu là bởi vì nó khích lệ tôi làm công việc của riêng mình. Những người có cùng suy nghĩ tích cực và biết vươn lên sẽ là những người thành công nhất, và làm việc với những người như vậy sẽ giúp ích cho bạn rất nhiều.

Anh có nghĩ rằng mô hình kinh doanh của công ty anh có thể áp dụng được đối với các công ty khác? Họ có thể học hỏi những gì từ anh?

Mô hình kinh doanh của TerraCycle rất độc đáo ở chỗ các vật liệu được thu thập và tái chế để phục vụ cho các mục đích mà trước đó chúng ta chưa từng nghĩ ra. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn luôn linh hoạt với các mô hình kinh doanh, mục tiêu, nhiệm vụ và cách tạo ra sản phẩm. Tôi nghĩ rằng sự linh hoạt là chìa khóa thành công cho bất kỳ doanh nghiệp trẻ nào. Họ không thể sợ sự thay đổi và điều chỉnh được.

Mối đe dọa lớn nhất của TerraCycle là gì?

Về mặt nội bộ, mối đe dọa lớn nhất của TerraCycle là sự thành công của chúng tôi. Chúng tôi đang chuyển động và phát triển một cách nhanh chóng theo nhiều hướng , mối đe dọa thường trực chính là việc lạm dụng nguồn lực vốn đã quá mỏng của chúng tôi. Chúng tôi đảm bảo điều đó không xảy ra bằng cách tổ chức tốt hơn và nuôi dưỡng các nhân viên tài năng và tâm huyết.

Về bên ngoài, chúng tôi cần phải cân nhắc khả năng phong trào xanh và mối quan tâm của mọi người về trái đất có thể cùng một lúc chậm lại hoặc biến mất hoàn toàn. Phong trào xanh đang là một xu thế hiện nay, mọi người quan tâm tới tính bền vững song chúng ta vẫn chưa biết đây là một việc làm có tính giai đoạn nhất thời hay nó sẽ trở thành một tiêu chuẩn.

Bước tiến lớn tiếp theo của TerraCycle là gì?

Chúng tôi đang mở rộng tầm quốc tế thông qua châu Âu và châu Mỹ, và chúng tôi hy vọng có bước nhảy đến vành đai Thái Bình Dương trong năm tới hoặc xa hơn một chút. Ngoài mở rộng khu vực tiếp cận, chúng tôi luôn luôn hướng tới mở rộng phạm vi nguyên liệu mà chúng tôi thu thập, thách thức chính mình với các dòng chât thải mới mà không ai quan tâm tới như tàn thuốc và tã bẩn.

Cuối năm nay, chúng tôi sẽ giới thiệu hệ thống biến đổi rác 360 độ dùng cho các hộ gia đình với ba sự chọn lựa là TerraCycle: Unsponsored Brigades, TerraCycle: Home và TerraCycle: On the Go. Đây là những mô hình chương trình mà người tiêu dùng phải trả tiền, nhưng là một cách hữu hiệu giúp mọi người có thể hô biến rác thải trong nhà mình.