Trong xã hội có không ít người, luôn muốn thể hiện mình là người có giáo dưỡng, nhưng thực ra lại khoa trương tự phụ, đề cao chính mình. Một người thực sự có giáo dưỡng thường khiêm tốn, nhu thuận xuất phát từ nội tâm, là điều mà không ai có thể giả tạo được.
Hoa Kỳ từng làm một thí nghiệm rất thú vị: Tại góc đường, nhân viên đã cho lắp đặt một camera giám sát. Lúc này, những người đi ngang qua đều rất yên tĩnh, tao nhã, thậm chí còn nhặt rác ở trên mặt đất. Nhưng khi camera giám sát được gỡ bỏ, ven đường và các ngõ ngách lại ngập tràn trong rác.
Có một câu nói như thế này: “Ta đứng quay lưng về phía mặt trời, để không cho người khác nhìn thấy cái bóng ở phía sau lưng mình”. Ở trước mặt người khác, chúng ta thường có thói quen che đi khuyết điểm, chỉ thể hiện ra phía mặt tốt của mình. Tuy nhiên, sự giáo dưỡng của một người là không thể giả tạo được, thậm chí chỉ cần nhìn qua tiểu tiết là có thể thấy được rõ ràng.
Ví như, khi trời mưa và bạn đang cầm ô đi bên đường, bỗng từ phía sau một chiếc ô tô phóng đến. Có phải bạn đang tưởng tượng rằng, chiếc xe lao rất nhanh khiến vũng nước trên đường văng lên tung toé, làm bẩn chiếc áo trắng bạn mới diện sáng nay? Nhưng vị tài xế ấy là người có giáo dưỡng, nên đã rất cẩn thận giảm tốc độ, chiếc xe đi êm ru chầm chậm không làm bắn lên một giọt nước, cho đến khi tới chỗ vắng người chiếc xe mới tăng tốc tiến lên.
Không một lời nói, không một câu chào, nhưng với hành động đơn giản ấy, người tài xế đã khiến vị khách bộ hành như bạn thấy ấm áp trong lòng. Và đó chính là “sức mạnh” của những người có giáo dưỡng. Họ không nói lời đao to búa lớn mà chỉ im lặng lắng nghe, họ không tùy tiện phát biểu mà chỉ kiên nhẫn chờ mọi người dứt lời mới đưa ra ý kiến, họ cũng không cố khoa trương bản thân mà chỉ khiêm tốn nhận lỗi sai về mình. Nhưng chính cái kiên nhẫn, lặng lẽ, và khiêm nhường của họ lại khiến người đối diện phải cúi đầu nể trọng.
Trong một hiệu sách ở Thâm Quyến (Trung Quốc), có một người phụ nữ ăn mặc sang trọng đang quát mắng một bé gái suốt hơn 10 phút. Rốt cuộc đã xảy ra chuyện gì khiến vị phu nhân kia tức giận đến như vậy? Thì ra, người phụ nữ này dẫn theo đứa con vào nhà sách, nhưng đứa trẻ quá ồn ào đã ảnh hưởng đến việc đọc sách của những người xung quanh.
Một cô bé đang viết luận văn bị làm phiền, liền nhẹ nhàng nhắc nhở vài câu. Người phụ nữ tức giận không kiềm chế được, đập bàn mắng mỏ cô thích xen vào chuyện của người khác. Người phụ nữ này còn khoe khoang chồng mình là phó giáo sư, bản thân thì mặc toàn đồ hàng hiệu…
Chuyện này khiến chúng ta không khỏi liên tưởng đến một hiệu ứng có tên “Dunning–Kruger” trong tâm lý học, nghĩa là những người có tố chất càng thấp thì càng có cảm giác vượt trội không thể giải thích được. Còn những người ưu tú thực sự, họ sẽ không bao giờ khoe khoang về tài năng của mình, mà lại thường tỏ ra khiêm tốn, ôn hòa, họ sẽ không đạp lên người khác để nâng tầm của bản thân mình.
Tác giả của bộ truyện nổi tiếng “Harry Potter”, bà J. K Rowling đã từng nói: “Giáo dưỡng chân chính không nằm ở chỗ bạn đối đãi với những người có thân phận cao hơn mình thế nào, mà phụ thuộc vào cách bạn đối đãi với những người có thân phận thấp hơn mình như thế nào!”.
Người ta có thể có thái độ rất tốt khi đối mặt với cấp trên và những người có quyền thế hơn, bởi vì điều này liên quan trực tiếp đến lợi ích của anh ta. Nhưng một người thực sự cao quý, bất kể là đối với người cao hơn hay thấp hơn mình, đều có thể đối đãi một cách hòa nhã lịch sự.
Một người bạn từng kể lại trải nghiệm của mình như sau: Có một lần, cô đến thăm nhà một đồng nghiệp, vị đồng nghiệp này vốn là cấp dưới của cô. Nhà đồng nghiệp có thuê một bảo mẫu, nhưng bảo mẫu này đã lớn tuổi, đi lại có chút bất tiện.
Vị đồng nghiệp này một mặt cười nói nhẹ nhàng với cô, một mặt lại thường xuyên sai bảo mẫu già làm cái này cái kia. Bảo mẫu bận trước bận sau, vẻ mặt có phần sợ hãi.
Trước khi ra về, một sự cố ngoài ý muốn đã xảy ra khiến cô ấy vô tình nhìn rõ được một gương mặt khác của đồng nghiệp. Chuyện là sau khi đồng nghiệp phát hiện bàn ăn bằng kính bị ướt do bảo mẫu già đã không cọ rửa bằng kem đánh răng như yêu cầu của cô.
Đồng nghiệp liền tức giận, hằn học nói: “Mau lau bàn bằng kem đánh răng 3 lần, lau cho đến khi nhìn rõ được mặt bà mới thôi!”. Bảo mẫu già nơm nớp lo sợ, run rẩy lấy kem đánh răng từ trong phòng vệ sinh đi ra, lại không cẩn thận làm đổ chậu nước, cả người ngã lăn xuống đất.
Người đồng nghiệp thậm chí còn không chớp mắt, quay đầu mỉm cười chào tạm biệt cô. Ngay lúc đó, trong nội tâm cô rùng mình một cái, từ đó về sau không muốn tiếp xúc với người đồng nghiệp kia nữa.
Giống như một nhà văn đã nói: “Thái độ của bạn đối với kẻ yếu chính là thể hiện sự giáo dưỡng của bạn”. Một người có giáo dưỡng thì ở trên không kiêu ngạo, ở dưới không khom lưng, cũng sẽ không tùy ý sai khiến người khác, không tự cao tự đại với người không bằng mình, mà là luôn mang trong tâm lòng trắc ẩn, tôn trọng, thấu hiểu và yêu thương người khác. Người như vậy mới có thể nhận được sự ưu ái và tin tưởng lâu dài của người khác.
Sự cao quý của con người đến từ phẩm hạnh và tu dưỡng nội tâm. Và quá trình tu dưỡng ấy lại bắt nguồn từ những tình tiết nhỏ trong cuộc sống. Hãy làm những việc bản thân mình có thể làm, giúp cho người thân và bạn bè xung quanh được thoải mái dễ chịu hơn, như thế bạn đã tạo nên một sự thay đổi có ích với mọi người.
Chẳng hạn, khi vứt rác, hãy nghĩ xem người thu gom rác có thuận tiện không, khi lái xe vào những ngày mưa, hãy nghĩ xem nước có tạt vào người bên đường hay không… Ngoài ra những việc rất đơn giản dưới đây cũng có thể biểu hiện sự giáo dưỡng của bạn:
1. Tôn trọng sự khác biệt của người khác, ngay cả khi bạn hoàn toàn không hiểu được hành vi của họ.
2. Ở cùng người khác, đừng lúc nào cũng chỉ nói về bản thân mình, hãy khắc chế cảm giác về sự ưu việt của của chính mình.
3. Không nên thăm dò chuyện riêng tư của người khác chứ đừng nói là công khai chuyện riêng tư của họ.
4. Đừng quá cảm xúc khi tiếp xúc với mọi người, cũng đừng tỏ thái độ khi bạn khó chịu.
5. Nếu bạn hỏi ai đó một vấn đề nhưng họ không trả lời, đừng cố gắng tra hỏi tới ngọn nguồn.
6. Tôn trọng những sở thích khác nhau, đừng tùy tiện đánh giá những gì người khác thích. Dù sở thích của bạn có thế nào thì đó cũng là của riêng bạn.
7. Khi giao tiếp với mọi người, đừng tùy tiện cắt ngang lời của người khác, cũng đừng lúc nào cũng trưng ra bộ mặt vô cảm hay liếc ngang liếc dọc.
8. Chú ý giữ khoảng cách đúng mực khi giao tiếp, đừng tùy tiện đập vào vai người khác, cũng đừng quá sát với cơ thể người khác.
9. Nhất định phải trả lời tin nhắn mà người khác gửi cho bạn, dù muộn một chút cũng không thành vấn đề.
10. Khi người phục vụ, người chuyển phát nhanh hay ai đó giúp đỡ gì cho bạn, hãy nhớ nói lời cảm ơn.
Tuệ Tâm (Theo Secretchina)
