– Hơn 40 năm vật vã trong cơn nghiện, để làm lại cuộc đời ông Chá Văn Súng (55 tuổi), bản Hua Pù, xã Pù Nhi, huyện Mường Lát, Thanh Hoá đã tự đặt cho mình một “luật”: Mỗi khi lên cơn, ông tự cai bằng việc phá đá mở đường cho bản.
12 tuổi đã thành con nghiện
Nói đến Pù Nhi, người ta nghĩ ngay nơi “thủ phủ” của cây thuốc phiện. Chính vì vậy, chỉ tính riêng số người nghiện của xã đã chiếm tới 50% số người nghiện toàn huyện. Nói về việc nghiện, ông Hơ Văn Dính, cán bộ văn hoá xã Pù Nhi khua tay: “Đó là trước đây thôi. Giờ không còn nữa đâu. Khoảng 5 năm trở lại đây số người nghiện trên địa bàn xã giảm hẳn. Cán bộ đến từng nhà khuyên người dân cai nghiện, giờ cả xã Pù Nhi chỉ còn khoảng gần 30 đối tượng nghiện hút”.
Để chứng minh cho lời nói của mình, Dính dẫn chúng tôi ngược lên bản Hua Pù để tận mắt chứng kiến ông Chá Văn Súng (55 tuổi), từng nghiện hút từ năm 12 tuổi, đến nay ông đã cai được nghiện trở thành con người có ích cho xã hội. Tôi hỏi, ông cai bằng thuốc gì mà hiệu quả thế? Dính cười bảo, chẳng có thuốc gì cả, mỗi lần ông ấy lên cơn tự mình ra phá đá mở đường thôi.
|
|
|
Chân dung ông Chá Văn Súng |
Trong ngôi nhà sàn xiêu vẹo, rót chén nước chè mời khách, Súng kể câu chuyện về cuộc đời mình dài như một “thước phim”. Ông bảo, giờ nghĩ lại không khỏi rùng mình.
Ông Súng sinh ra tại bản Hua Pù, gần khu vực giáp biên nên được tiếp xúc với thuốc phiện từ nhỏ. Mặc dù sống trong thủ phủ thuốc phiện, nhưng chưa một lần ông dùng tới nó. Nhà có 10 người thì 7 người nghiện. Chỉ còn ông và hai đứa em nhỏ “thoát án”.
Năm 12 tuổi, đúng vào dịp Tết, Súng cùng nhiều đứa trẻ trong làng rủ nhau lên rừng chặt cành đào. Trong lúc chặt không may Súng bị trượt chân ngã xuống vách núi, bị đá hộc vật đập mạnh vào ngực làm hôn mê gần 10 tiếng đồng hồ. Khi tỉnh dậy thấy lồng ngực đau buốt, khó thở. Thương con, bố ông đã đưa thuốc phiện cho hút để giảm bớt cơn đau hành hạ.
“Lúc đó hút vào tôi thấy cơn đau như được xoa dịu. Một lần, hai lần… rồi khi vết thương đã lành tôi cũng trở thành con nghiện khi nào không hay”, ông Súng tâm sự.
Từ khi dấn thân vào thuốc phiện, ngày nào ông cũng chìm trong cơn phê thuốc. Mỗi lần lên nương, đi rừng… trong người ông không có cảm giác lâng lâng, phê phê của thuốc phiện thì chân tay bủn rủn không làm được gì.
Có hôm đám thanh niên bạn ông cùng đến nhà ông hút từ sáng đến tối mà không cần ăn cơm. Đến nỗi có đứa đói và sốc thuốc, bọt mép phì ra mọi người mới từ bỏ hội chơi.
Tự cai nghiện bằng cách mở đường
Để có ngày hôm nay Súng không thể quên được những ngày tháng khổ sở vì thiếu thuốc, có những lúc tự hành hạ bản thân để kết liễu đời mình. Súng nói, nếu không nghĩ tới vợ chắc Súng chẳng có chí mà cai nghiện. Tôi hỏi, sao biết mình nghiện vợ vẫn lấy?, Súng bảo, ngày đó con trai Mông gần như nghiện hết, không lấy cũng chẳng được. Hơn nữa hai đứa mình thương nhau nên cưới thôi.
|
|
Từ ngày vợ chồng ra ở riêng cũng là lúc Súng bị nghiện nặng. Để có thuốc phiện hút hàng ngày, đồ đạc trong nhà cứ lần lượt “không cánh mà bay”. Hằng ngày vợ Súng vẫn lên nương rẫy, làm lụng với hi vọng một ngày nào đó anh sẽ từ bỏ được thuốc phiện.
“Lắm hôm thấy vợ ngồi khóc một mình, biết trong nhà không còn hạt gạo tim tôi như thắt lại. Khi đó tôi đã tự hứa với mình phải từ bỏ thuốc phiện để làm lại cuộc đời, bù đắp lại cho vợ. Hàng loạt ý nghĩ hiện ra trong đầu, nhưng không biết phải bắt đầu từ đâu”, Súng tâm sự.
Ban đầu ông tìm đến nhà ông San (bản Pù Quăn) người nổi tiếng có bài thuốc cai nghiện. Nhưng thứ thuốc đó cũng không thể làm rứt cơn mỗi khi ông thèm thuốc. Với người Mông, một khi họ đã hứa thì sẽ phải làm bằng được. Uống thuốc cai không thành, nhưng không vì thế mà Súng buông xuôi, ngược lại ông còn quyết tâm cai nghiện cho bằng được.
Cách ông chọn cai nghiện cũng khác người. Ông rời bỏ vợ con, gia đình để vào rừng sống cuộc sống chẳng giống ai. Ngủ vách đá, đêm đến chỉ đốt một đống lửa cho khỏi lạnh, thế là sống qua ngày. Mỗi lần lên cơn, ông lại tìm đủ mọi việc để làm, lúc săn chuột, khi bẫy chim, có hôm ông lại chạy khắp rừng như một con thú hoang.
Cuộc sống cứ thế trôi qua. Sau 6 tháng sau, cơn nghiện của ông dường như biến mất, ông trở về trong niềm vui và sự ngỡ ngàng của gia đình và bà con lối xóm.
|
|
|
Ông Súng giới thiệu con đường tự tay ông mở trong khi cai nghiện. |
Tuy đã cai thuốc, song khi trở về bản cứ nhìn thấy người ta hút, hoặc vô tình ngửi thấy mùi thuốc phiện là ông không thể cầm lòng. Không thể để thành công dã tràng, mỗi khi lên cơn trở lại ông Súng lại tự cai nghiện bằng cách phá đá mở đường.
Vợ, con thấy ông làm như con trâu điên, thương qua khuyên ông về, không những không nghe lời ông còn làm hăng hái hơn. Vừa nói tới đây, ông chìa hai bàn tay nham nhở vết sẹo do đá cứa khoe với tôi: “Đây là “thành tích” của tôi, nhìn hai bàn tay toé máu tươi, nham nhở vết sẹo vì phá đá làm đường nên dù chết tôi cũng không thể quay về con đường cũ được”.
Tâm sự với chúng tôi về ý tưởng mở đường, ông Súng cho biết, mở đường vì cán bộ, vì dân, vì bản và vì bản thân ông. Sao lắm “vì” thế?, tôi hỏi. Ông Súng bảo, mỗi lần cán bộ vào thăm dân bản, vận động bà con cai nghiện, phát triển kinh tế thấy cán bộ vất vả. Đường vào bản Hua Pù xa xôi, vượt hàng chục cây số đường rừng khó khăn, thương cán bộ nên mình làm con đường để cán bộ đi, dân bản đi.
Năm 2009, ông đã mở thành công con đường từ bản Hua Pù đến bản Pục Chiên dài hơn 3 cây số. Ông chia sẻ: “Trước đây chưa có con đường này, để sang được bản Pục Chiên người dân phải leo đồi hết cả nửa ngày đường. Bây giờ có con đường đi bộ chậm cũng chỉ hết có 30 phút, rất thuận tiện cho việc giao lưu giữa các thôn, bản”.
Thấy hiệu quả từ việc mở con đường, ông lại tiếp tục mở thêm một con đường dài hơn 1km nối bản ông với bản Cá Nọi. Giờ đây, mỗi khi nhắc đến ông người dân thôn, bản miền sơn cước lại gọi bằng cái tên trìu mến “Con đường Súng”.
Lê Anh – Duy Quang
(vietnamnet.vn)