Đối với một người lý trí kiện toàn, có năng lực làm việc thì việc cho đi là xuất phát từ nhu cầu ở bên trong. Trong các quan hệ xã hội, nếu không thể thỏa mãn nhu cầu của nhau, thì mối quan hệ như thế rất khó duy trì.
Quan hệ giữa người với người được thiết lập dựa trên các loại nhu cầu
Đối với một người thành công thì quan hệ xã hội là một trong những thứ không thể thiếu, điều quan trọng là phải tuân theo nguyên tắc hiệu quả và lợi ích của quan hệ xã hội.
Nguyên tắc này được thiết lập trên những nhu cầu căn bản của con người (bao gồm cả vật chất và tinh thần), quan hệ qua lại là hoạt động thỏa mãn nhu cầu của con người.
Vào năm 1974 nhà tâm lý học người Mỹ George Homans đã từng đề cập rằng bản chất của giao tiếp giữa người với người là một kiểu trao đổi xã hội, việc trao đổi này cũng tương đồng với việc trao đổi hàng hóa trên thị trường. Trong quan hệ xã hội mọi người đa phần đều mong muốn nhận được không ít hơn cho đi. Kỳ thực nhận được không ít hơn cho đi cũng có sự cản trở, nhưng nếu nhận được lớn hơn cho đi, cũng khiến cho tâm lý người ta mất đi cân bằng.
Nếu chỉ cho đi, mối quan hệ như vậy là không cân bằng!
Phải có gì đó để bảo tồn các mối quan hệ, người chưa có kinh nghiệm thường phạm một lỗi là “Tốt với người khác một cách dồn dập“, cho rằng mình toàn tâm toàn ý với đối phương, sẽ làm mối quan hệ hòa hợp, mật thiết hơn. Thực tế lại không phải là như vậy, bởi vì một người không thể một chiều chỉ nhận từ người khác, nếu không thì tâm lý sẽ mất cân bằng.
“Tích thủy tri ân, suối tuôn báo đáp“, đây mới là kiểu quan hệ xã hội cân bằng vững chắc. Nếu cứ một mực làm điều tốt cho người khác, làm cho họ cảm thấy không thể hồi báo hoặc không có cơ hội hồi báo, cảm thấy áy náy, sẽ làm mất cân bằng cho sự lựa chọn của bên được hưởng lợi. Nên cần phải linh động không nên tốt với người khác một cách dồn dập, đây là chuẩn tắc quan trọng trong quan hệ xã hội.
Giữ khoảng cách, tạo không gian riêng cho mỗi người
Giữ một khoảng cách thích hợp, bởi vì tâm hồn mỗi người đều cần có không gian riêng. Nếu bạn muốn giúp đỡ người khác, mà còn muốn duy trì mối quan hệ lâu dài với họ, thì nên để họ có cơ hội báo đáp, đừng để họ cảm thấy áy náy mà khiến mối quan hệ trở thành mất cân bằng.
Mà “Đầu tư quá độ”, không để đối phương có thời gian để thở, sẽ làm cho tâm lý họ bị ngột ngạt, nên phải để cho họ khoảng trống thì họ mới có thể tự do thoải mái hô hấp. Giữ được một khoảng cách thích hợp là điều rất quan trọng, vì thế để duy trì tốt các mối quan hệ xã hội thì nên chú trọng việc tạo cho nhau một không gian riêng.
Lê Hiếu dịch từ Cmoney