Người ta tạo ra vô số mẫu tóc với kiểu cách, màu sắc khác nhau và sự thể hiện tính cách, tuổi tác vào phong cách của mái tóc gần như không giới hạn. Tuy nhiên, ngoài chức năng giữ ấm và đem đến diện mạo ưa nhìn cho con người, tóc còn có chức năng kì diệu khác có lẽ bạn chưa biết.
Tùy vào thời gian và địa điểm sinh sống trên Trái đất, tóc có một ý nghĩa quan trọng riêng. Hệ thống tín ngưỡng và văn hóa dân gian từ lâu định hình cho các kiểu tóc khác nhau của mỗi dân tộc: cột lên, búi, buông dài, cắt ngắn, cạo sạch, nhuộm màu, hay uốn cong, xoắn, tết,… Nhưng đối với nhiều xã hội, tóc càng dài thì càng tốt.
Tóc được xem là giác quan thứ sáu
Trên thực tế, một số người nhận ra mái tóc dài khiến những người Mỹ bản địa có những khả năng về giác quan nhất định, chúng hoạt động như một loại ăng ten, giống như ria của loài mèo. Một số người tin rằng tóc liên hệ trực tiếp với sức mạnh trực giác của con người và nó là một phần mở rộng của hệ thống thần kinh.
Báo cáo từ Trung tâm Y Tế Cựu Chiến Binh Hoa Kỳ cho rằng, giống như những người Mỹ bản địa Choctaw và Navajo được biết đến với tên gọi “Những người đọc mật mã” trong cả hai cuộc chiến tranh thế giới, những trinh sát tài năng đã di chuyển êm ái qua những địa hình gồ ghề và nguy hiểm trong vùng xung đột mà không bị phát hiện.
Các trường hợp tân binh được ghi nhận “xuất sắc, khả năng theo dõi gần như siêu phàm” nhưng thực tế lại không thể hiện như mong đợi. Khi được hỏi về những thất bại này, họ luôn trả lời rằng khi cắt kiểu tóc quân sự, họ mất khả năng “cảm giác” kẻ thù. Họ không sử dụng được “giác quan thứ sáu”, “trực giác” cũng không còn đáng tin cậy, họ không thể “đọc” những dấu hiệu tinh tế cũng như sử dụng các thông tin ngoại cảm”, theo WakingTimes.com
Theo báo cáo về việc Chính phủ khảo sát hành vi của những người Mỹ bản địa có và không có mái tóc dài, họ phát hiện các đối tượng tóc dài thể hiện khả năng cảm ứng vượt trội so với những người tóc ngắn kiểu quân đội. Họ đưa ra một giả thuyết gợi ý là mái tóc dài có thể được coi như một phần mở rộng của hệ thống thần kinh nhưng hoạt động không giống ria mèo, là đi thơ thẩn đến tiếp cận con mồi, mà mái tóc dài có vai trò như một giác quan thứ sáu.
Một số người hoài nghi giả thiết này vì không có bằng chứng cho thấy tóc có bất cứ thành phần nào khác ngoài các các tế bào chết (protein keratin) và không có chức năng dẫn truyền thần kinh. Tuy nhiên, vùng da nơi chân tóc và các nang lông thực sự là một cơ quan sinh sản tóc. Tóc được kết nối với các xúc giác dưới da cho chúng ta cảm giác nóng lạnh hay có thể cảm nhận được làn gió dù là rất nhẹ, hoặc cho chúng ta cảm giác sắp bị tấn công bởi các con bọ nhỏ. Chúng được xem như một cơ quan cảnh báo và bảo vệ.
Khi chúng ta đang gặp nguy hiểm hay cảm thấy bị đe dọa (được gọi là run sợ, hay khiếp vía), các sợi lông sau gáy dựng đứng lên, đó là phản xạ của các giác quan khác ảnh hưởng đến tóc? Hoặc là tóc ảnh hưởng đến các giác quan khác và gửi cho chúng các cảnh báo?
Có một điều chắc chắn là nhiều xã hội nhận thức rằng tóc đóng một vai trò quan trọng trong cuộc sống. Truyền thuyết về những thợ săn người Mỹ bản địa vang lên trong câu chuyện huyền thoại Samson trong Kinh Thánh cổ xưa.
Samson hùng mạnh
Trong Kinh thánh Hebrew, Samson là một anh hùng có sức mạnh như Hercules. Ông được sinh ra với sứ mệnh của một Nazirite với lời thề không uống rượu, không tiếp xúc với người chết, và không bao giờ cắt tóc. Gần như là một người bất khả chiến bại, ông có thể xé toạc cả con sư tử ra thành từng mảnh mà không cần gắng sức.
Mặc dù cha mẹ ngăn cản, ông vẫn yêu tha thiết Deliah – một người phụ nữ ở vùng Philistine – nơi đang giao chiến với Israel. Delilah được giao nhiệm vụ tìm ra điểm yếu của Samson, để đánh bại người anh hùng đang bảo vệ Israel.
Samson tiết lộ với bà rằng sức mạnh của ông nằm ở bộ tóc dài quyền lực của mình. Khi ông ngủ, Delilah đã cạo tóc của ông, phá vỡ lời thề tình yêu của mình. Ông thức dậy, nhận ra sức mạnh đã biến mất, kẻ thù đã bắt ông, khoét mắt và biến ông thành một nô lệ.
Biểu tượng và văn học dân gian về tóc
Có lẽ các thợ săn người Mỹ bản địa có sự kết nối mạnh mẽ với bộ tóc dài của mình, thậm chí không còn tự tin vào khả năng săn bắn sau khi bị cắt tóc. Trong nhiều bộ lạc, mái tóc dài là một biểu tượng, một phần thể hiện bản thân, và là biểu tượng của sự uy nghiêm.
Trong nhiều nền văn hóa, việc cắt tóc là một hình phạt hoặc làm nhục, đánh dấu sự thất bại. Ngay cả trong xã hội hiện đại, cạo trọc đầu thường tượng trưng cho sự thay đổi lớn của một người về tinh thần, tâm lý, sức khỏe, hoặc xu hướng cuộc sống của họ.
Phong cách tóc khác nhau của mỗi bộ lạc là để phân biệt bộ lạc này với bộ lạc kia. Và cho dù đó là thời chiến tranh hay hòa bình, phong cách khác nhau thể hiện thứ bậc hoặc được sử dụng trong các nghi lễ nhất định.
(Ảnh: Public Domain)
Sức khỏe thường được đo bằng tình trạng của tóc. Bệnh tật hoặc stress có thể được phát hiện nếu tóc không còn mềm mượt hay bị rụng. Tóc luôn là một chỉ số về độ tuổi, bởi màu sắc và kết cấu, cũng như phong cách. Mái tóc xõa tự nhiên thường tượng trưng cho tuổi trẻ. Tóc ngắn, được buộc gọn gàng tượng trưng cho một phong thái trưởng thành hơn. Việc tết tóc cầu kỳ phức tạp dễ gây ấn tượng mạnh mẽ nhất định.
Ở nhiều xã hội, tóc cho dù được tạo kiểu hay không, cũng có những phẩm chất kỳ diệu.
Các dân tộc Mỹ bản địa khác nhau cũng có những niềm tin tương tự về tóc. Những người Cree giữ gìn bộ tóc như một phần của tâm hồn, và kiểu tóc thể hiện tính cách con người. Họ sử dụng hỗn hợp mỡ gấu và muội than để làm cho tóc tối màu hơn. Các kiểu tóc Mohawk, Pawnee và Algonquin là nguồn cảm hứng cho các kiểu tóc ấn tượng như Mohawk ngày hôm nay, nơi tóc được cạo hai bên để lại một dải như bờm ngựa.
Trong nhiều nền văn hóa, người ta tin rằng tang tóc và cái chết là những lý do để cắt tóc.
Ở Anh người ta vẫn cho rằng ăn vỏ bánh mì sẽ khiến tóc bạn bị xoăn.Tóc đỏ thường được liên tưởng đến sự nghịch ngợm hay một tính khí bốc lửa. Ở Scotland có một truyền thuyết kể rằng nếu một con chim magpie đánh cắp tóc của một người để làm tổ, người đó sẽ chết trong vòng một năm. Điều này cũng tương tự như ở Lithuania, rằng khi bị chim thu nhặt tóc đã cắt, người ta sẽ bị đau đầu.
Phật tử có truyền thống để tóc ngắn, hoặc cạo trọc đầu, một dấu hiệu rằng họ thuộc về cộng đồng tâm linh. Ngược lại, trong nhiều nền văn hóa đàn ông và phụ nữ để tóc dài, hoặc, như Samson, thậm chí còn không được phép cắt tóc.
Tuy việc tóc đang giao tiếp với chúng ta như là một phần của hệ thống thần kinh là điều không chắc chắn, nhưng điều chắc chắn là chúng ta sẽ truyền đạt một điều gì đó cho người khác thông qua mái tóc của mình.
Phan Long, theo Ancient Origins