Tổ chức cơ quan điều tra: Cần chuyên nghiệp, đồng bộ

Thiếu tướng Nguyễn Đức Chung – Giám đốc CATP Hà Nội phát biểu

Góp ý vào các quy định cụ thể trong dự thảo luật, ĐB Nguyễn Đức Chung cho rằng, không nên bổ sung quy định giao cho các lực lượng kiểm ngư, cơ quan thuế, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra. Lý do vì: định hướng cải cách tư pháp theo Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị là cần phải thu gọn đầu mối cơ quan điều tra, chứ không mở rộng.

Hơn nữa, theo Kết luận số 92 ngày 12-3-2014 của Bộ Chính trị (về việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 49 của Bộ Chính trị khóa IX về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020), trước mắt từ nay đến 2020 giữ nguyên các đầu mối cơ quan điều tra như hiện nay. Thực tế trong quá trình điều tra, các cơ quan điều tra khi có yêu cầu điều tra liên quan đến các lĩnh vực chứng khoán, thuế cũng đều có quyền ra quyết định trưng cầu ý kiến chuyên gia để phục vụ điều tra.

“Thời gian qua, các vụ phạm tội về tội danh chứng khoán phần lớn được phát hiện từ nội bộ hoặc qua các biện pháp nghiệp vụ của cơ quan điều tra. Các tội phạm trong lĩnh vực trốn thuế, chứng khoán liên quan đến công tác quản lý, điều hành trực tiếp của cán bộ thuế với doanh nghiệp, cũng như các hộ kinh doanh. Do vậy, để các cơ quan điều tra ở các cơ quan này thì không đảm bảo tính khách quan” – ĐB Nguyễn Đức Chung phân tích. Ngoài ra, nếu tổ chức cơ quan điều tra tại các cơ quan thuế, chứng khoán cần phải có lực lượng điều tra viên am hiểu pháp luật, am hiểu quy trình về mặt tố tụng và Luật Hình sự, trong khi đây là điều mà ở các cơ quan này không có và khó đảm bảo chất lượng điều tra.

Về mô hình tổ chức bộ máy cơ quan điều tra, hiện nay trong lực lượng công an nhân dân có 2 hệ thống cơ quan điều tra là cơ quan cảnh sát điều tra và cơ quan an ninh điều tra. Giám đốc CATP Hà Nội cho biết, việc tổ chức như vậy là hợp lý, đồng thời cần thiết bổ sung thêm lực lượng liên quan đến chống buôn lậu, chống tội phạm công nghệ cao nằm trong hệ thống của tổ chức cơ quan điều tra.

Thiếu tướng Nguyễn Đức Chung phân tích rõ hơn rằng, việc tổ chức này không phải là tăng thêm đầu mối điều tra, mà là tổ chức theo hệ thống và đảm bảo tính chuyên môn, chuyên nghiệp cao hơn, góp phần đấu tranh tội phạm hiệu quả hơn. Hơn nữa, tình hình chống tội phạm buôn lậu hiện nay có tính chất xuyên quốc gia, tính chất đặc thù qua biên giới phức tạp hơn, cần sự phối hợp chặt chẽ với lực lượng điều tra các nước cũng như thực hiện các điều ước quốc tế, các hiệp định liên quan đến hỗ trợ tư pháp quốc tế, do vậy cần phải có sự tổ chức chuyên nghiệp, đồng bộ.

Cũng theo ĐB Nguyễn Đức Chung, cần thiết phải bổ sung trong Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự quy định về trách nhiệm, chức năng nhiệm vụ điều tra của công an xã, phường, thị trấn và các đồn công an. Hiện nay toàn quốc có 151 đồn công an, riêng CATP Hà Nội có 39 đồn Công an phụ trách 8 khu công nghiệp và sân bay quốc tế Nội Bài. Qua thực tế hoạt động đã chứng minh, đây là mô hình rất hiệu quả.

Tương tự, theo quy định hiện hành, công an xã có chức năng tiếp nhận, phân loại, xử lý các vụ việc có dấu hiệu vi phạm về an ninh trật tự trên địa bàn; lập hồ sơ ban đầu, lấy lời khai của người bị hại; thu giữ, bảo quản vật chứng theo quy định pháp luật; tổ chức bắt người phạm tội quả tang, người đang bị truy nã… Giám đốc CATP Hà Nội cho rằng, những quy định này là rất phù hợp, nên cần thiết phải đưa vào luật để đảm bảo được đúng chức năng và giúp cho lực lượng công an xã làm theo đúng luật.