Bloomberg hôm 28/11 đưa tin, chính quyền mới của Sri Lanka do Tổng thống Gotabaya Rajapaska đứng đầu muốn thu hồi cảng Hambantota mà chính quyền tiền nhiệm cho Trung Quốc thuê trong 99 năm.
“Chúng tôi muốn họ trả lại cảng Hambantota. Tình huống lý tưởng nhất là quay lại hiện trạng ban đầu. Chúng tôi sẽ trả lại khoản vay đúng hạn theo cam kết ban đầu mà không để xảy ra bất kỳ xáo trộn nào”, Ajith Nivard Cabraal, cựu thống đốc ngân hàng nhà nước Sri Lanka, cố vấn kinh tế của cựu Tổng thống Mahinda Rajapaksa, nói.
“Một khi được ký kết, các thỏa thuận song phương sẽ trở thành thỏa thuận nghiêm túc, nhưng chúng tôi cũng phải quan tâm tới lợi ích quốc gia. Nếu một chính phủ đã đạt thỏa thuận rồi, chính phủ mới cần phải tìm ra cách thức và biện pháp để thỏa thuận lại một cách thiện chí”, ông Cabraal cho biết thêm.
Tuy nhiên, Trung Quốc bác bỏ quan điểm này và cho rằng, cảng Hambantota nằm trên tuyến đường biển quan trọng từ Á sang Âu, 2 bên sẽ cùng có lợi và đóng góp vào nền kinh tế Sri Lanka.
“Hợp tác Trung Quốc-Sri Lanka, bao gồm dự án cảng Hambantota, được xây dựng dựa trên bình đẳng và tham vấn. Trung Quốc mong muốn hợp tác với Sri Lanka để biến Hambantota thành một trung tâm vận chuyển mới ở Ấn Độ Dương và phát triển nền kinh tế địa phương”, Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố trong một thông cáo gửi báo chí.
Cảng Hambantota là dự án nằm trong sáng kiến đầy tham vọng “Vành đai và Con đường” của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Sáng kiến này gây nhiều tranh cãi, trong đó có cáo buộc cho rằng, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang “dụ” các nước nghèo vào bẫy nợ. Dự án đồng thời cũng gây ra lo ngại rằng Trung Quốc có thể sử dụng cảng biển vào mục đích quân sự.
Được biết, cựu thủ tướng Sri Lanka, Ranil Wickremesinghe khi đương nhiệm đã đồng ý cho công ty China Merchants Port Holdings của nhà nước Trung Quốc thuê cảng Hambantota trong vòng 99 năm, đổi lấy khoản vay 1,1 tỷ USD, mà theo ông, giúp giảm bớt gánh nặng nợ vay từ Trung Quốc. Ông Mahinda Rajapaksa đã vay Trung Quốc trong suốt 10 năm nắm quyền để xây dựng các dự án ở quê nhà.
Tuy nhiên, chính quyền mới của Tổng thống Gotabaya Rajapaksa, em trai ông Mahinda, người từng làm Bộ trưởng Quốc phòng, hiện đang phản đối hợp đồng giao dịch cho thuê cảng. Ông cho rằng hợp đồng này gây tổn hại tới an ninh quốc gia của Sri Lanka và chính quyền mới đang nỗ lực thay đổi thỏa thuận.
Thiện Thành (t/h)