Chúng ta đều biết rằng tập thể dục là tốt cho cơ thể. Đó là điều mà ai cũng biết từ những ngày đầu đi học, khi chúng ta được khuyến khích tham gia các hoạt động thể thao, cần phải vận động thân thể. Tuy nhiên, nhiều người trong chúng ta còn chưa biết là tập thể dục có thể tác động tích cực sâu tới mức nào.
Nghiên cứu mới cho thấy tập thể dục có thể tác động đến cả DNA của chúng ta. Không chỉ đơn thuần là để rèn luyện cơ bắp và giảm nguy cơ mắc bệnh, tập thể dục thực sự có thể thay đổi hình dạng và chức năng của các gen của chúng ta một cách phức tạp và năng động.
Nghiên cứu về Biểu sinh học
Bộ gen của con người khá thú vị. Nó không phải bất di bất dịch mà trải qua một chu trình liên tục thay đổi, với các gen liên tục tự bật và tắt tương ứng với các tín hiệu sinh hóa trong cơ thể. Nói theo một cách dễ hiểu nhất là bạn hãy mường tượng các gen như đèn giao thông. Khi đèn xanh bật lên, các protein được giải phóng, tạo nên xúc tác cho các phản ứng sinh lý trong cơ thể.
Từ lâu chúng ta đã biết rằng tập thể dục có thể làm cho các “đèn giao thông” này bật hoặc tắt và trở nên linh hoạt đến một mức độ nào đó khi chúng tác động tới cơ thể. Tuy nhiên, nguyên nhân xác thực của những biến động này vẫn luôn luôn là một bí ẩn trước khi xuất hiện nghiên cứu về biểu sinh học. Biểu sinh học dùng để chỉ một quá trình mà trong đó DNA vẫn không thay đổi, nhưng hoạt động của gen được thay đổi. Những thay đổi này xảy ra bên ngoài gen, thông qua một sự kiện được gọi là methyl hóa: các nhóm methyl – về cơ bản là các cụm nguyên tử – gắn vào bên ngoài cấu trúc DNA, giống như động vật thân mềm bám trên một tảng đá. Kết quả là gen được hoàn lại – ở một mức độ nào đó – khả năng tiếp nhận và phản ứng với các tín hiệu sinh hóa mà nó nhận được.
Ảnh hưởng của việc tập thể dục đối với mô hình methyl hóa
Một trong những chất xúc tác chính cho sự thay đổi mô hình methyl hóa là lối sống. Điều này có nghĩa rằng các yếu tố môi trường – từ các loại thực phẩm nhất định cho tới các hóa chất mà chúng ta tiếp xúc – có thể làm cho những ‘đèn giao thông’ này ít nhiều trở nên có thiên hướng hiển thị nghiêng về màu xanh hoặc nghiêng về màu đỏ khi phản ứng với các kích thích, do đó có ảnh hưởng đến sự biểu hiện của các protein nhất định. Như vậy bất kỳ sự thay đổi nào trong yếu tố môi trường cũng có thể tác động đến sức khỏe của chúng ta hoặc tạo cơ hội phát triển một số bệnh.
Các tác động chính xác của việc tập thể dục đã không được nghiên cứu đầy đủ cho đến thời gian gần đây. Thật thú vị, nghiên cứu đầu tiên về vấn đề này cho thấy chỉ một buổi tập thể dục đã có khả năng gây ra những thay đổi ngay lập tức với các mẫu methyl hóa của một số gen trong tế bào cơ bắp của chúng ta. Nhờ vào những khám phá trên theo nghiên cứu của các nhà khoa học thuộc Viện Karolinska ở Stockholm, chúng ta đã được truyền cảm hứng để thực hiện nghiên cứu sâu hơn về ảnh hưởng của việc tập luyện trong thời gian dài tới cấu trúc gen.
Nghiên cứu của viện Karolinska
Các nhà khoa học tại Stockholm đã quyết định trả lời câu hỏi của họ với một nghiên cứu được thiết lập một cách rất đặc biệt. Họ lựa chọn 23 nam nữ thanh niên và yêu cầu đối tượng tham gia phải trải qua một loạt các hoạt động thể chất và kiểm tra y tế trong môi trường phòng thí nghiệm. Sau đó, người tham gia được yêu cầu tập phần thân dưới trong thời gian ba tháng ở bên ngoài phòng thí nghiệm.
Để loại trừ các nguyên nhân môi trường khác làm thay đổi mẫu methyl hóa, họ được yêu cầu chỉ tập thể dục ở một chân để có thể so sánh giữa hai chân. Mỗi người tham gia như vậy vừa là đối tượng của cuộc thử nghiệm vừa là thành viên của nhóm bị kiểm soát.
Những thay đổi được phát hiện trong các cấu trúc tế bào thật hấp dẫn. Phân tích gen cho thấy hơn 5.000 mẫu methyl hóa bị thay đổi trong bộ gen của các tế bào cơ bắp khi được sinh thiết.
Trong hơn 5.000 những thay đổi này có một số lượng lớn những thay đổi diễn ra trên các bộ phận của bộ gen được gọi là chất hỗ trợ, vốn có trách nhiệm phóng đại sự biểu hiện của protein do gen. Hầu hết các chất hỗ trợ đã được xác định là có ảnh hưởng đến sự chuyển hóa năng lượng, đáp ứng insulin, và viêm cơ, tức là ảnh hưởng đến mức độ sức khỏe cho cơ bắp.
Điều đó có nghĩa là gì?
Mặc dù cần phải nghiên cứu sâu hơn để hiểu đầy đủ về tác động của việc tập thể dục tới gen của chúng ta, thông điệp này đủ để khuyến khích tất cả chúng ta phải xem xét lại lối sống của mình. Như Malene Lindholm – một trong những bậc tiền bối có tham gia vào nghiên cứu này – đã nói một cách ngắn gọn “Thông qua tập luyện sức chịu đựng – vốn là sự thay đổi lối sống dễ thực hiện đối với tất cả mọi người và không mất nhiều tiền – chúng ta có thể tạo ra những thay đổi làm ảnh hưởng đến cách chúng ta sử dụng gen, thông qua đó có được cơ bắp khỏe mạnh và hữu dụng hơn, rốt cuộc cải thiện chất lượng sống của chúng ta. ”
Liệu đã đến lúc bước ra khỏi thiết bị tập thể dục và đẩy chế độ tập của bạn lên một bước chưa nhỉ?
Theo Việt Đại Kỷ Nguyên