Tổng thống Đài Loan Mã Anh Cửu sẽ có cuộc gặp lịch sử với Chủ tịch Trung Quốc vào ngày 7/11 trong cuộc họp cấp cao nhất giữa hai nước. Tuy nhiên, phần lớn công chúng Đài Loan bày tỏ sự bối rối về thời điểm và kết quả của cuộc họp này.
Phía Đài Loan cho biết kế hoạch tổ chức cuộc gặp cấp cao này – lần đầu tiên kể từ năm 1949 – đã được xúc tiến từ 2 năm trước. Theo lịch trình, hai nhà lãnh đạo Trung – Đài sẽ có bài phát biểu ngắn trước khi bước vào cuộc họp kín. Hai ông sau đó sẽ lần lượt có cuộc họp báo riêng rồi cùng tham dự một bữa tiệc tối. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Đài Loan nhấn mạnh sẽ không có bất cứ thỏa thuận hoặc tuyên bố chung nào được đưa ra.
Trước đó, hãng tin CNA dẫn lời ông Mã khẳng định cuộc gặp quan trọng này chỉ nhằm cải thiện quan hệ đôi bên, bảo đảm thịnh vượng trong tương lai chứ không hề có ý tạo ảnh hưởng đến cuộc bầu cử người lãnh đạo Đài Loan diễn ra vào tháng 1-2016.
Tuy nhiên, người dân Đài Loan lo ngại về kết quả cuộc họp này bởi vì thông báo được đưa ra quá trễ nên công chúng chưa kịp tranh luận. Họ cũng nêu thắc mắc vì sao Tổng thống Mã lại muốn gặp đối tác Trung Quốc 7 tháng trước khi rời chức vì các hạn chế nhiệm kỳ.
Ông Chu Cheng-tai, 56 tuổi, một khách bàng quan tại một cuộc biểu tình nhỏ trên đường phố ở Đài Bắc, tự hỏi liệu hai nhà lãnh đạo có ký một thỏa thuận bí mật hay không.
Ông Chu nói cuộc họp thượng đỉnh không thông qua sự chấp thuận của dân chúng Đài Loan, ông Mã Anh Cửu gặp ông Tập Cận Bình theo quyết định riêng của ông. Như thế, ông Chu lo ngại rằng Tổng thống Đài Loan có thể dùng chức vụ của ông để đồng ý với một điều gì đó nơi riêng tư hay đưa ra một lời hứa hẹn nào đó, và một số người sợ rằng ông ta có thể bán đứng Đài Loan.
Trung Quốc từng coi Đài Loan là một phần lãnh thổ của mình từ thập niên 1940, và đe dọa sẽ chiếm đóng bằng vũ lực, nếu cần, một hành động sẽ chấm dứt mấy thập niên tự trị dân chủ. Ông Mã và các giới chức Trung Quốc đã gác qua một bên những bất đồng chính trị vào năm 2008 để bắt đầu các cuộc trao đổi ở cấp thấp trong chính phủ. Hai bên đã ký 23 thỏa thuận, đa số có liên quan đến thương mại, các tuyến trung chuyển và đầu tư.
Một số người Đài Loan phấn khởi về ý nghĩa lịch sử của cuộc họp thượng đỉnh, mà các nhà lãnh đạo của hai bên chưa bao giờ có được. Họ hoan nghênh việc bãi bỏ các hạn chế của Trung Quốc đối với bang giao nước ngoài của Đài Loan hay những dấu hiệu hòa bình lâu dài mà không gây phương hại đến quyền tự trị của đảo quốc.
Nhưng họ tự hỏi vì sao Tổng thống Mã Anh Cửu không gặp nhà lãnh đạo Trung Quốc khi ông còn đương chức thời gian lâu hơn để chứng tỏ thiện chí. Quốc dân đảng cầm quyền đang về sau ứng viên đối lập chống Trung Quốc trước các cuộc bầu cử vào tháng 1, và sự cách biệt đó đã khơi ra mối lo sợ rằng hai vị lãnh đạo sẽ tìm cách gây ảnh hưởng đối với cử tri.
Các nhà phân tích nói cử tri sẽ quay về phía ứng viên đối lập nếu họ thấy ông Mã Anh Cửu nhích lại quá gần với Trung Quốc hay nếu vị Chủ tịch của Trung Quốc gây sức ép với Đài Loan tiến tới thống nhất. Một số nhà hoạt động đang hoạch định một cuộc xuống đường phản đối vào ngày 7/11 ở Đài Bắc.
Theo nld, voatiengviet