Trong những ngày cuối tuần 17-19 tháng 10 những tin tức kinh tế tốt đẹp bắt đầu xuất hiện tại Trung Quốc sau một thời gian dài. Đất nước này đã công bố số liệu tăng trưởng chính thức là 6,9 phần trăm hàng năm trong quý ba, hơn kỳ vọng một chút là 6,8 phần trăm.
Tin xấu là: Con số này có khả năng bị phóng đại. Thông báo vào thời gian này là một sự điều chỉnh thống kê, trong đó sử dụng giảm giá để thúc đẩy tăng trưởng. Không bao gồm điều chỉnh này, nền kinh tế chỉ tăng trưởng 6,2 phần trăm.
Thậm chí đó vẫn là dấu hiệu lạc quan: Ước tính tăng trưởng không chính thức nằm trong khoảng 2 đến 5 phần trăm. Chỉ số đáng tin cậy nhất, đặt tên theo thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường, dựa vào khối lượng vận chuyển hàng hóa đường sắt, điện năng tiêu thụ và giải ngân khoản vay mới. Nó cho thấy sự tăng trưởng ở mức khoảng 3 phần trăm.
Sự thay đổi hàng tháng trong chỉ số Lý Khắc Cường. (Creadit Suisse)
Kể từ khi xảy ra cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, Trung Quốc đã dựa vào việc xây dựng bất cứ thứ gì từ đường xá tới khu căn hộ phức hợp để tạo ra tăng trưởng. Loại đầu tư vào tài sản cố định này vẫn chiếm 46 phần trăm trong GDP năm 2013 và hiện tại đang chịu trách nhiệm cho sự suy giảm tăng trưởng – giờ nó chỉ tăng trưởng ở mức 10,3 phần trăm, mức thấp nhất kể từ năm 2000.
Họ muốn duy trì vẻ ngoài rằng tiền tệ đã được kiểm soát, đó là lý do tại sao bạn nhìn thấy sự thay đổi chỉ số.
– PD Shah, người đứng đầu quỹ đầu tư PDS Capital Managenment
“Vẫn còn quá nhiều thép, quặng sắt, nhà ở, và đồng được sản xuất tại quốc gia này. Điều thú vị hơn hết đó là bạn tin tưởng vào GPD để xây dựng một tòa nhà mà thậm chí bạn chẳng bao giờ bán nó được,” Richard Vague, tác giả của cuốn “Thảm họa kinh tế tiếp theo”.
Mặc dù tiêu dùng và các ngành dịch vụ (thêm vào 8,4 phần trăm) đang tăng lên, nhưng điều này giống như giai đoạn cuối của bùng nổ xây dựng, chứ không phải là một kỷ nguyên mới cho nền kinh tế Trung Quốc. Theo tờ China Beige Book, tờ báo đã thu thập các dữ liệu từ hàng ngàn doanh nghiệp Trung Quốc mỗi quý, cho thấy dịch vụ cho các doanh nghiệp đang thực sự bị giảm xuống.
“Trung Quốc đang cải cách và họ sẽ chuyển… sang nền kinh tế tiêu dùng. Tôi đã nghe câu nói này trong khoảng năm năm nay,” Jim Chanos, người đứng đầu quỹ đầu tư Kynikos Associates, ông đã tiên đoán chính xác sự suy thoái của Trung Quốc trong một khoảng thời gian. “Chỉ nói không có nghĩa là nó sẽ xảy ra,” Chanos nói thêm, đề cập đến Viện Nghiên Cứu Trung Quốc Hoa Kỳ tại New York vào 22 tháng 9.
Chạy theo dòng tiền
Ngay cả khi những con số này là sự thật, tăng trưởng GDP không đóng vai trò quan trọng lớn đối với tương tai tài chính của Trung Quốc. Dòng vốn mới là thứ đang vẽ nên bức tranh thực sự.
Theo một ước tính thô, tổng dòng vốn có thể lên cao đến 850 tỷ từ đầu năm 2015 đến cuối tháng Chín.
Biểu đồ tổng dự trữ ngoại hối của Trung Quốc. (Bloomberg)
Biểu đồ này cho rằng Trung Quốc đã bán dự trữ ngoại hối (329 tỷ cho đến cuối tháng, chủ yếu là trái phiếu chính phủ Mỹ) để giữ cho tỷ giá ổn định. Ngay cả những dòng vốn ngoại tệ khá lớn (426 nghìn tỷ USD thông qua thương mại và 94 nghìn tỷ USD thông qua đầu tư trực tiếp của nước ngoài) cũng không đủ để chống lại dòng vốn đi ra, đặt tiền tệ dưới một áp lực lớn.
Ước tính đã bỏ qua những con số vì chúng đã lỗi thời (Trung Quốc đã không cập nhật bảng cân đối dữ liệu thanh toán kể từ quý đầu tiên) hay khó để giải thích những con số này, cũng như các đầu tư khác vào Trung Quốc, chúng đều “đầy lỗi và thiếu sót”.
Nó cũng không chịu ảnh hưởng của biến động tiền tệ, vốn không thể định lượng được bởi vì Trung Quốc không tiết lộ thành phần chính xác của dự trữ. Vì vậy, con số cuối cùng có thể thấp hơn nhiều. Nhưng dù gì đi nữa, nó đã cao hơn bao giờ hết và cũng cao nếu quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế tiêu dùng là sự thực.
Nguy cơ cao
Nếu nền kinh tế đang phát triển ở mức khoảng 7 phần trăm, các nhà đầu tư Trung Quốc và quốc tế đã tìm nhiều cách để kiếm lợi nhuận cao hơn so với đầu tư tại phương Tây.
Ngược lại, họ đang nhìn thấy những rủi ro hơn bao giờ hết và đang quyết định thoái vốn của mình. Trước đây, các nhà đầu tư có thể dễ dàng tạo ra 10 phần trăm lợi nhuận thu nhập cố định, với rủi ro thực tế không có. Bội ước không được cho phép và tỷ giá hối đoái đã được cố định.
Thậm chí đối viện trước việc phá giá tiền tệ vào tháng Tám, điều mà làm tăng thêm rủi ro cho các nhà đầu tư, bội ước xảy ra trong các lĩnh vực khác nhau đã bắt đầu đe dọa các nhà đầu tư. Nhà phát triển bất động sản Kaisa Group Holdings là một ví dụ, đã không trả lãi suất trái phiếu hai đô la Mỹ vào tháng Năm.
Những gì thực sự có thể làm được trong nước vẫn còn bị hạn chế.
– Evan Lorenz, chuyên gia phân tích lãi suất trợ cấp
Vấn đề căn bản đã bị con số GDP chế tác che dấu và luồng vốn ra ngoài nước tăng lên đã mang sự thật ra ánh sáng rằng có quá nhiều nợ. Nó càng ngày càng không thể đòi, nói gì đến việc trả lại. (It increasingly cannot be serviced, let alone paid back.)
“Họ đang sử dụng số tiền vay để trả lãi vay. Các nhu cầu thiết yếu và được dùng cho tín dụng tư nhân mới được tài trợ cho các khoản thanh toán lãi suất,” Richard Vague nói.
Macquarie Group đã phân tích 3,47 ngàn tỷ USD giá trị phiếu nợ và thấy rằng 20 phần trăm các công ty liên quan không thể trả lãi cho nợ của họ với thu nhập của công ty, vì vậy họ phải vay mượn thêm để tồn tại.
Đó là lý do tại sao các nhà đầu tư đang bung dù chạy trốn và Trung Quốc không thể làm gì hơn với điều đó.
Một phân tích về nợ trái phiếu của Trung Quốc trong lĩnh vực hàng hóa của họ. Các công ty trên dòng kẻ đen không thể trả lãi với thu nhập của họ. (Macquarie)
Ba vấn nạn tiền tệ
Đất nước này đang chịu ba vấn nạn tiền tệ, khái niệm ba vấn nạn này nhấn mạnh rằng bạn không thể có tiền tệ ổn định, chính sách tiền tệ độc lập trong nước, và sự dịch chuyển vốn miễn phí.
Trung Quốc muốn có một tiền tệ ổn định và chính sách tiền tệ độc lập trong khi dần mở rộng tiền vốn của mình.
“Những gì thực sự có thể làm được trong nước vẫn còn bị hạn chế. Nếu nó được nới lỏng định lượng vào ngày mai, nó sẽ làm giá giảm nhanh chóng, điều này có nghĩa là họ phải bán trái phiếu chính phủ, điều này sẽ làm đồng Nhân dân tệ bị đưa ra ngoài hệ thống tiền tệ“, Evan Lorenz một nhà phân tích lãi suất nói.
Ông nghĩ rằng Trung quốc có thể thi hành một số quy định để ngăn chặn luồng vốn bất hợp pháp và bơm tiền vào một số thanh khoản ngắn hạn, nhưng đó là tất cả điều có thể làm đề giữ cho mọi thứ ổn định tại thời điểm này.
Áp lực của đồng USD chưa bao giờ được giải quyết ổn thỏa.
– Jeffrey Snider, người đứng đầu, nghiên cứu đầu tư toàn cầu, Alhambra Investment Partners
“Cuối cùng họ có thể quyết định những thứ nào đủ tồi tệ để từ bỏ và làm giảm bớt đáng kể áp lực lên nền kinh tế trong nước,” ông đã nói những thứ đó, nhưng chúng tôi không được phép nêu ra tại đây.
Can thiệp phái sinh
Ngược lại với sự mong đợi, chính quyền Trung Quốc đang cố gắng thúc đẩy mỗi lĩnh vực để thuyết phục rằng đây là thị trường chính thức ổn định.
Ví dụ, Trung Quốc chỉ bán có 43 nghìn tỉ dự trữ ngoại hối trong tháng 9 để giữ cho tỷ giá hối đoái ổn định, so với 94 nghìn tỷ trong tháng Tám. Nhưng đây chỉ là đỉnh của tảng băng trôi.
“Ngay khi chỉ số tháng Chín được đưa ra, lúc bấy giờ tất cả mọi người đều nói rằng mọi thứ sẽ ổn thôi. Không có cách nào để nói rằng điều này là chắc chắn. Tôi tự hỏi Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đã phải làm bao nhiêu thứ để thao túng những phái sinh này. Phải chăng họ đã đẩy một ít tiền vốn bay vào tương lai?” Jeffrey Snider của Alhambra Investment Partners hỏi.
Ông cho rằng Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc chỉ đang trì hoãn bằng cách sử dụng các ngân hàng có vị trí phái sinh để làm giảm giá trị của đồng đô la. Ông cho biết Brazil đã sử dụng một chiến lược tương tự, nhưng nó đã không hiệu quả.
“Áp lực đồng USD đã chưa bao giờ được giải quyết ổn thỏa. Những gì Brazil đã làm trong mùa hè năm 2013 chỉ là trì hoàn ảnh hưởng của tác động. Họ chỉ làm cho nó tồi tệ hơn,” Snider nói.
Theo Goldman Sachsm, toàn bộ hệ thống ngân hàng Trung Quốc đã bán dự trữ ngoại tệ 120 nghìn tỷ USD (bao gồm cả phái sinh) vào tháng Chín, lớn hơn nhiều so với doanh thu ngoại tệ chính thức 43 nghìn tỉ USD.
“Rõ ràng các doanh nghiệp và hộ gia đình đã chuyển một số lượng lớn tiền gửi tiết kiệm từ nhân dân tệ của họ sang ngoại hối. Nhìn chung, dữ liệu ngày nay cho thấy dòng tiền ra chỉ có sự cải tiến ít ỏi từ tháng Tám“, nhà phân tích của Goldman viết trong một ghi chép.
PD Shah, người đứng đầu quỹ đầu tư PDS Capital Managenment cho rằng đồng nhân dân tệ sẽ giảm giá trị hơn nữa.
“Họ muốn duy trì vẻ ngoài rằng họ có thể kiểm soát tiền tệ, đó là lý do tại sao bạn nhìn thấy các chỉ số bị chỉnh sửa,” ông nói. Ông tập trung vào đồng nhân dân tệ ra nước ngoài, thứ theo sát nội tệ tại Đại lục và có thể được trao đổi nhanh [chỉ số hiện tại USD/Nhân dân tệ là 6.37]. “Bạn có thể sẽ thấy nó lên đến 6.5 vào cuối năm nay.“
Thanh Phong dịch từ The Epoch Times