Ngày 11/6, Bộ Tư pháp Mỹ thông báo rằng một sĩ quan quân đội Trung Quốc bị bắt khi chuẩn bị rời khỏi nước Mỹ hôm 7/6, với cáo buộc gian lận visa.
Xin Wang – một nhà nghiên cứu khoa học và là sĩ quan Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA). Wang sang Mỹ du học dưới “vỏ bọc” muốn nghiên cứu khoa học nhằm hoạt động gián điệp. Anh đã bị bắt ở sân bay quốc tế Los Angeles, khi đang chuẩn bị rời Mỹ về Thiên Tân -Trung Quốc.
Theo cáo trạng, Wang nhập cảnh vào Mỹ ngày 26/3/2019. Visa của Wang nêu mục đích đến Mỹ là, tham gia nghiên cứu khoa học với Đại học California San Francisco (UCSF). Trong hồ sơ xin làm visa, Wang nói mình từng là Phó giáo sư Y khoa tại quân đội Trung Quốc, từ ngày 1/9/2002 đến 1/9/2016.
Nhưng trên thực tế, cơ quan hải quan và bảo vệ biên giới Mỹ (CBP) phát hiện, Wang vẫn là sĩ quan quân đội Trung Quốc, và đang làm việc ở một phòng thí nghiệm quân đội. CBP còn nắm được thông tin rằng, Wang mang hàm Thiếu tá.
Theo các nhà điều tra Mỹ, trong quãng thời gian ở quốc gia này, Wang được nhận lương từ quân đội Trung Quốc và cả tiền chu cấp của Đại học California.
Hoa Kỳ kết luận, Wang đã nói dối về vai trò của mình trong quân đội Trung Quốc, khi xin visa sang Mỹ nghiên cứu khoa học.
Theo FBI, Wang cho biết, anh cố ý khai báo sai về chức vụ quân sự của mình trong đơn thị thực là để tăng khả năng được cấp thị thực.
Wang khai với CBP rằng, mình được cấp trên chỉ thị xem viện nghiên cứu ở UCSF có mô hình hoạt động ra sao, và đem thông tin về để xây dựng viện nghiên cứu tương tự ở Trung Quốc.
CBP phát hiện Wang đã gửi các tài liệu nghiên cứu về Trung Quốc bằng email. Một số hoạt động nghiên cứu của UCSF là được Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ tài trợ. Wang cũng đã xóa hết các dữ liệu trên ứng dụng Wechat khi đến sân bay quốc tế Los Angeles, để chuẩn bị khởi hành quay về Trung Quốc.
Nếu bị kết án, Wang có thể bị tù giam 10 năm, và nộp phạt 250.000 USD, thông cáo của Bộ Tư pháp Mỹ cho biết.
Ngày 8/6, Wang đã ra tòa ở California và sẽ tiếp tục bị giam giữ. Lần ra tòa tiếp theo của Wang là vào ngày 12/6. Vụ việc vẫn đang được FBI điều tra.
Ngày 5/6, Bộ Tư pháp Mỹ cũng mới thông báo 3 công dân nam Trung Quốc đã bị kết án tù, sau khi nhận tội chụp ảnh trái phép tại căn cứ không hải quân ở thành phố Key West – bang Florida.
Năm 2019, 2 quan chức thuộc Đại sứ quán Trung Quốc từng bị Mỹ “bí mật trục xuất” do đi vào một căn cứ quân sự gần thành phố Norfolk, bang Virginia. New York Times đưa tin, ít nhất một trong 2 quan chức này là sĩ quan tình báo làm việc dưới vỏ bọc ngoại giao.
Với những lo ngại về an ninh quốc gia, chính phủ Mỹ đã tăng cường kiểm soát các mối liên hệ học thuật giữa các tổ chức nghiên cứu Mỹ, và quân đội Trung Quốc.
Ngày 29/5, Tổng thống Donald Trump tuyên bố, các sinh viên tốt nghiệp và các nhà nghiên cứu đến từ Trung Quốc sẽ bị cấm nhập cảnh Mỹ, vì họ có thể chuyển giao kiến thức kỹ thuật cho các tổ chức quân sự Trung Quốc. Quyết định này có hiệu lực từ ngày 1/6, nhưng không liệt kê các tổ chức cụ thể mà sẽ để Bộ Ngoại giao Mỹ quyết định thêm.
Việt Anh(t/h)