Theo Công ty nghiên cứu thị trường IHS Markit (Anh), gián đoạn chuỗi cung ứng chưa từng có tiền lệ đã đẩy các nhà sản xuất tại Việt Nam vào tình trạng khan hiếm nguyên vật liệu, tốc độ tăng giá đầu vào ở mức nhanh và cao nhất trong một thập kỷ. Thiếu nhân công, khả năng sản xuất bị hạn chế… khiến số lượng đơn đặt hàng xuất khẩu giảm nhanh nhất trong vòng 16 tháng qua.
Theo IHS Markit, Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) của Việt Nam đã giảm còn 40,2 điểm trong tháng 8 so với 45,1 điểm của tháng 7, cho thấy mức sụt giảm đáng kể của sản lượng ngành sản xuất, chỉ sau mức kỷ lục được ghi nhận vào tháng 4/2020.
Điều này có nghĩa lĩnh vực sản xuất của Việt Nam đang bị thu hẹp mạnh nhất trong hơn một năm qua, kể từ lần Việt Nam tiến hành giãn cách xã hội toàn quốc hồi tháng 4/2020.
“Tình trạng suy thoái trong lĩnh vực sản xuất của Việt Nam trầm trọng hơn trong tháng 8 khi bối cảnh dịch bệnh COVID-19 bùng phát ở mức độ tồi tệ nhất kể từ khi đại dịch bắt đầu.” – IHS Marki công bố qua thông cáo.
Theo đánh giá của hãng, những biện pháp hạn chế dẫn đến đóng cửa tạm thời một số doanh nghiệp, các biện pháp giãn cách xã hội và hạn chế đi lại nhằm cố gắng kìm hãm sự lây lan của dịch bệnh đã khiến sản lượng, số lượng đơn đặt hàng mới, hoạt động mua hàng và việc làm đều giảm nhanh hơn.
Chuỗi cung ứng trong tình trạng gián đoạn chưa từng có tiền lệ đang tiếp tục diễn ra, do sự khó khăn của khâu vận chuyển và áp lực đối với các hải cảng. Những khó khăn của khâu vận tải liên quan đến các biện pháp hạn chế đi lại trong khi các hải cảng tắc nghẽn do không thể hoạt động hết công suất.
Liền sau đó, khan hiếm nguyên vật liệu là nhân tố thứ hai góp phần làm kéo dài thời gian giao hàng.
“Tình trạng khan hiếm nguyên vật liệu và những vấn đề của khâu vận tải làm chi phí đầu vào tiếp tục tăng mạnh, và tốc độ tăng giá vẫn thuộc mức nhanh nhất trong một thập kỷ.
Để bù đắp, giá cả đầu ra cũng tăng, mặc dù mức độ tăng là thấp hơn nhiều so với chi phí đầu vào khi một số công ty phải giảm giá để duy trì doanh số.” – IHS Marki đánh giá.
Một số nhà sản xuất phải đóng cửa tạm thời, trong khi những nhà sản xuất khác dù hoạt động theo chính sách “3 tại chỗ” nhưng tiếp tục đối diện tình trạng thiếu nhân viên và khả năng sản xuất bị hạn chế. Kết quả là, sản lượng đã giảm với tốc độ nhanh thứ nhì trong lịch sử chỉ số, chỉ kém mức được ghi nhận vào tháng 4/2020.
Số lượng đơn đặt hàng mới đang giảm tháng thứ ba liên tiếp, và tốc độ giảm đang nhanh nhất trong vòng 16 tháng qua. Tốc độ giảm này đang bị đẩy nhanh hơn trước tình trạng hoạt động xuất khẩu gặp khó khăn.
Tháng 8 cũng ghi nhận mức giảm gần kỷ lục của hoạt động mua hàng (do công ty phải đóng cửa tạm thời và sản lượng giảm). Mặc dù giảm hoạt động mua hàng, tồn kho hàng hóa đầu vào lần đầu tiên tăng trong ba tháng qua. Theo IHS Marki, điều này phản ánh tình trạng khó khăn của các công ty trong việc duy trì sản lượng.
“Các nhà sản xuất Việt Nam hiện đang đối mặt với một nhiệm vụ gần như bất khả thi khi mà các hạn chế được áp dụng để kìm hãm sự lây lan của COVID-19 làm cản trở khả năng sản xuất hàng hóa.” – ông Andrew Harker, Giám đốc Kinh tế tại IHS Markit, nhận định về kết quả khảo sát lĩnh vực sản xuất của Việt Nam trong tháng 8.
Ông Harker đề cập tình trạng một số doanh nghiệp phải đóng cửa hoàn toàn, một số khác hoạt động cầm chừng với số lượng nhân viên hạn chế. Những doanh nghiệp còn hoạt động cầm chừng tiếp tục phải đối diện với tình trạng chậm trễ trong khâu nhận hàng hóa đầu vào, khi tình trạng giảm công suất tại các cảng thường dẫn đến trì hoãn giao hàng.
“Hệ quả của toàn bộ việc này là chỉ số PMI mới nhất đã cho thấy mức sụt giảm đáng kể của sản lượng ngành sản xuất, và mức giảm chỉ đứng sau mức kỷ lục được ghi nhận vào tháng 4/2020.” – ông Harker bình luận.
Tại thông cáo về kết quả khảo sát trong tháng 8, IHS Marki cho hay tâm lý kinh doanh trong tháng 8 giảm xuống mức thấp trong 15 tháng qua khi một số công ty dự đoán thời gian hạn chế hoạt động vẫn kéo dài. Niềm tin kinh doanh đã giảm thấp hơn khi hồi tháng 6, “các công ty nhìn chung vẫn lạc quan rằng sản lượng sẽ tăng trong năm tới”.
Theo IHS Marki, kết quả khảo sát PMI Ngành sản xuất của Việt Nam được hãng thu thập từ phần trả lời cho các câu hỏi hàng tháng gửi cho khoảng 400 nhà sản xuất. Nhóm khảo sát được phân chia theo lĩnh vực và quy mô lao động của công ty, dựa trên đóng góp vào GDP.
Chỉ số PMI là số bình quân gia quyền của 5 chỉ số: Đơn đặt hàng mới (30%), Sản lượng (25%), Việc làm (20%), Thời gian giao hàng của nhà cung cấp (15%) và Tồn kho hàng mua (10%).
Các chỉ số có giá trị từ 0 đến 100, lấy ngưỡng 50 để thể hiện mức tăng tổng thể so với tháng trước (trên 50) hay mức giảm tổng thể (dưới 50) của lĩnh vực sản xuất.
Thiện Thành (Theo Tri thức VN)
