Chuyện bây giờ mới kể về cái chết của Google+

Xây dựng một mạng xã hội hoặc phải hy sinh mọi thứ! Đó là điều mà trưởng dự án mạng xã hội Google+, Vic Gundotra nhắc đi nhắc lại trong các cuộc họp của công ty. Vào thời điểm đó, CEO của Google Larry Page mới quay trở lại chiếc ghế điều hành sau một thập kỷ ở hậu trường.

Cựu nhân viên của Google mô tả, Vic đã gieo vào đầu Larry Page một thông điệp rằng: “Facebook sẽ giết chết chúng ta! Facebook sẽ giết chết chúng ta”. Ông cũng cho rằng Vic đã lợi dụng nỗi sợ hãi của Larry để khiến ông chủ Google phải hành động, và Google+ ra đời.

Vic Gundotra – trưởng dự án “thất bại” Google+.

Vào thời điểm năm 2010 thì Google không giống một công ty có nguy cơ bị bất kỳ ai đánh bại. Tập đoàn này thống trị thị trường tìm kiếm từ rất lâu và đang nhanh chóng trở thành một ông lớn trong lĩnh vực điện thoại thông minh nhờ có Android. Google có mặt ở mọi nơi trên thế giới, và còn đang tiến hành phát triển xe ô tô tự hành.

Tuy nhiên, nhìn vào tất cả các thành công đó, còn một điểm khuyết trong đế chế của gã khổng lồ Internet : Mạng xã hội! Những dự án mạng xã hội thất bại của Google không hề ít, Orkut – mạng xã hội ra mắt trước cả Facebook từ năm 2004 nhưng đã nhanh chóng bị vượt qua, Reader – sử dụng cho những người yêu thích RSS Feed cũng đã dừng hoạt động từ năm 2013, Wave – một nền tảng rối rắm, cuối cùng là Buzz – mạng xã hội được xây dựng trên nền Gmail và nhanh chóng lụi tàn hồi đầu năm 2010.

Khi Google cứ liên tục vấp ngã, Facebook lúc bấy giờ phát triển với tốc độ chóng mặt. Năm 2010, Facebook được định giá khoảng 14 tỉ USD và có 500 triệu người dùng thường xuyên. Google bỏ xa Facebook vào thời điểm đó, họ có giá trị thị trường 200 tỉ USD. Nhưng tệ là, Facebook lúc đó đang thu hút rất nhiều nhân viên của Google.

“Có những bài học từ Google Buzz, chúng ta đã làm gì sai và giờ chúng ta phải làm gì? Facebook vẫn đang là một mối đe dọa lớn” cựu nhân viên Google+ , Paul Adams chia sẻ. Ông cũng chính là người đưa ra ý tưởng cho tính năng Circles, nhưng sau đó thôi việc và về đầu quân cho Facebook.

Larry Page cần chủ động hơn trong các vấn đề của hãng.

Sự phát triển và lụi tàn của Google+

Nỗ lực của Google trong việc xây dựng một mạng xã hội cạnh tranh với Facebook được bắt đầu rất rầm rộ. Còn bây giờ Google dường như chẳng dám hé nửa lời về dự án của mình.

Đã hơn 4 năm từ khi Google+ được tung ra với nhiệm vụ bổ sung hệ thống chia sẻ trực tuyến của hệ sinh thái do Google tạo nên. Google tuyên bố sẽ ngắt kết nối Google+ với các dịch vụ khác của hãng, Youtube là một ví dụ điển hình. Động thái này là dấu hiệu rõ ràng nhất về việc Google bắt đầu từ bỏ tham vọng khiến tất cả mọi người trên Thế Giới sử dụng mạng xã hội của mình.

Cũng từ đầu năm, gã khổng lồ này bắt đầu quay ra tập trung vào các dịch vụ khác, được tách ra từ Google+ như Hangouts hay Photo. Những gì còn lại của Google+ đang được tái triển khai và thay máu để thu hút thêm người dùng. Google+ ra đời với một khát vọng lớn, nhưng mục đích sử dụng nó không thật sự rõ ràng. Hiện nay, Google đang muốn định hướng lại mạng xã hội của mình qua những kế hoạch thu nhỏ nó.

Google+ đã trở thành một trò đùa trong ngành công nghệ cao. Phỏng vấn hàng tá nhân viên Google và các nhà phân tích trong những tháng trở lại đây, nhiều người trả lời với điều kiện phải giấu tên vì sợ bị trả thù. Mối lo của Google trong giai đoạn 2010-2011 là sợ bị Facebook thu hút nhân viên của mình. Google cố gắng xoay chuyển một cách nhanh chóng, nhưng mọi sự không được như ý muốn, bởi một gã khổng lồ thật khó có thể bắt tay vào khởi động một dự án non trẻ.

Google ra mắt mạng xã hội của mình mà không có một kế hoạch rõ ràng để phân biệt các dịch vụ từ Facebook. Nó được đặt vào tay một nhà lãnh đạo có tầm nhìn chưa hoàn thiện, bỏ các vấn đề về sức hút của mạng xã hội với người dùng và cứ thế đưa ra các thính năng không hiệu quả cho tới khi Google+ chết.

Cái chết từ từ của Google+ đã làm sáng tỏ việc một công ty công nghệ lớn đã thử nghiệm và thất bại khi nó bị đe dọa bởi điều gì. Dự án Google+ không được dẫn dắt bởi sự sáng tạo các dịch vụ mới và tạo ra lợi ích gắn kết cho người dùng, nó chỉ bổ sung thêm các lợi ích cho Google, mạng xã hội này sẽ không bao giờ đánh bại được các đối thủ khác ở thời điểm hiện tại. Facebook đã lớn hơn bao giờ hết với 1,4 tỉ người dùng và giá trị vốn hóa thị trường gần 300 tỉ USD, công ty này cũng vẫn tiếp tục thu hút nhân lực t ừ Google. Facebook và Twitter còn đang lăm le nuốt gọn cả mảng quảng cáo của gã khổng lồ tìm kiếm.

Google không thực sự nhắm vào việc phát triển người dùng như họ tuyên bố?

“Google+ xây dựng một sự liền mạnh và kết nối xã hội nhờ các sản phẩm của Google để họ có thể đăng nhập ở những dịch vụ khác” Punit Soni, cựu giám đốc sản phẩm của Google, người đã từng làm việc cho Google+ và giờ đang làm giám đốc sản phẩm tại Flipkart cho hay. Ông nói thêm “Google từng biết bạn là ai” ( nhằm hàm ý Google từng làm tốt việc quan tâm tới người dùng, giờ thì không). “Những gì nó không thể làm được là cung cấp cho Google một đầu ra cho các sản phẩm, đó cũng là điểm mà Facebook đang giành chiến thắng”.

Kent Walker, luật sư trưởng của Google, thậm chí còn thẳng thắn hơn khi nói về Google+ trong một cuộc họp với các nhà lãnh đạo về luật chống độc quyền tại Đức trong tháng này. Ông đã đề cập mạng xã hội này như một phần của “danh sách thất bại đau đớn của Google”.

“Cuộc hành quân trăm ngày”

Các nỗ lực khởi động Google+ mang phong cách của tập đoàn công nghệ lớn: một tên mã bí mật (Emerald Sea – Biển ngọc), một khoảng thời gian giả định (100 ngày để khởi động), một tòa nhà bí mật cho dự án và một kế hoạch PR mạnh mẽ sau khi hoàn thành.

“Chúng tôi đang để Google tự chuyển hóa thành điểm đến xã hội ở mức độ và quy mô mà chưa từng đạt được – yêu cầu đầu tư về cường độ và nhân lực nhiều hơn bất cứ dự án nào trước đó” Gundotra trả lời Wired trong một bài phỏng vấn hồi năm 2011 để quảng cáo cho Google+.

Đồng sáng lập Google Sergey Brin cũng từng phải thừa nhận về sai lầm của sản phẩm Google Glass.

Gundotra không trả lời nhiều Email để đưa ra nhận xét. Google cũng từ chối bình luận về vấn đề này ngoài các bài đăng trên Blog hôm thứ 2 tuần trước. “Nó khiến tôi phát điên!” một nhân viên Google+ nói về cường độ công việc trong những tháng quan trọng đầu tiên. “Cách tốt nhất để thành công trong hệ sinh thái của Vic là tốc độ. Ông quá quan tâm tới hành động, có lẽ ông cần phải quan tâm hơn tới vấn đề chiến lược”.

Đối với những dự án khác trong tập đoàn, cách tiếp cận của Google+ là cách tiếp cận cơ bản. Hầu hết các các dự án của Google bắt đầu với mô hình nhỏ và lớn dần tùy vào quy mô và tầm quan trọng. Buzz, tiền thân của Google+ có chưa đầy 10 nhân viên. Với Google+, hơn 1000 nhân viên được “hút” lên từ các bộ phận khác. Một nhân viên trong nhóm khác suy nghĩ vào thời điểm đó: “Các kỹ sư của chúng tôi đã đi đâu?”

Google đã dừng sử dụng các hệ thống truyền hình nội bộ và buộc nhân viên sử dụng các tính năng Google+ Hangouts video chat, điều này làm nhân viên cảm thấy rất khó hiểu. Các khoản tiền thưởng của nhân viên gắn liền với thành công của Google+. Việc giữ bí mật là tối quan trọng, cao nhất từ trước tới nay, và nó được CEO quan tâm đặc biệt. Những điều đó tạo ra sự khác biệt giữa Google+ và các dự án khác.

Sản phẩm hoàn thiện nhất đã được ra mắt vào ngày 28/6/2011 với một số tính năng mới lạ: Circles, nhóm các số liên lạc, Hangouts, chat video nhóm, Google+ Photo, trong đó bao gồm các công cụ chỉnh sửa ảnh. Tuy nhiên rất nhiều người đã kết luận Google+ rất giống Facebook, và một chút lấy ý tưởng từ Twitter.

“Khi chúng tôi công bố Google+, rất nhiều ý kiến đưa như “Nó trông giống Facebook, điều ấn tượng là gì vậy? nó chỉ là một mạng xã hội” một nhân viên cũ của Apple cho hay. “Google phô bày ra những thứ hay nhất của sản phẩm này, nhưng khi nó ra mắt, mọi người thấy nó thật bình thường”.

“Không thành công”

Với tầm cỡ của Google, sản phẩm của họ có thể nhanh chóng thu hút hàng triệu người sử dụng. “Rõ ràng nếu bạn nhìn vào các số liệu người dùng, mọi người không hề đăng bài hay sử dụng các dịch vụ”, một cựu nhân viên nói. “Sáu tháng sau khi vận hành, tôi bắn đầu có cảm giác Google+ có vẻ không ổn”.

Một số vấn đề nằm ở các bộ phận từ trên xuống của Google+, trong đó có đội ngũ lãnh đạo. Thất bại và những số liệu đáng thất vọng không được công bố rộng rãi.

Lượng tương tác của người dùng là rất thấp.

“Niềm tin chỉ là một phần của sự thành công”, các nhân viên đều nghĩ như vậy. Trong suốt 2 năm sau đó, Google cải tiến dịch vụ Video Hangout trở nên thông minh hơn, chỉnh sửa ảnh và thuật toán tìm kiếm, sau đó đã nhận được rất nhiều lời khen ngợi, nhưng không thay đổi được gì nhiều trong tình hình chung của Google+.

Nhìn lại, nhiều nhân viên và các nhà phân tích đề cho rằng, đã có nhiều tính năng và cách tiếp cận tốt hơn có thể đã giúp Google+ nổi bật, bao gồm tập trung mạnh vào điện thoại di động và tin nhắn, hai khu vực Facebook chưa hề đả động gì tới. Quá nhiều ứng dụng, thay vì một cái đã khiến cho mọi thứ phức tạp hơn. Thật không may đây không phải kế hoạch ban đầu của hãng, mà Google đã quá chú tâm vào việc “đánh bại” Facebook.

Vic Gundotra phát biểu trong buổi lễ sinh nhật của Google+

“Điều mọi người không hiểu được là Facebook đã có sự phát triển quá nhanh và gây ra hiệu ứng trên Internet.” Adams, cựu nhân viên Google+ về người dùng nói. “Nó giống như bạn mở một club, thu hút được rất nhiều khách hàng, các khách hàng đó kéo theo nhiều bạn bè rồi họ gắn kết tốt với câu lạc bộ của bạn. Sau đó một quán khác mọc lên, trang bị tốt hơn nhưng liệu có ai muốn đi không? Mọi người không cần một phiên bản khác của Facebook.”

Chris Wetherell, người sáng lập Google Reader, một trong những dự án trước đó của công ty, nhấn mạnh vào sự thiếu hụt một cái gì đó cơ bản hơn của Google+ “Nó sẽ không thể tồn tại nếu nó cứ muốn giống Facebook hay Twitter, đó là sai lầm lớn nhất của Google”.

“Đập đi làm lại”?

Đến đầu năm 2014, gần 3 năm sau khi dự án được triển khai, nhóm Google+ đã bị rời khỏi tòa nhà nơi nó bắt đầu và chuyển tới một khuôn viên khác. Gundotra công bố rời khỏi công ty hồi tháng 4/2014, để theo đuổi một “con đường mới”.

Theo nhiều nguồn tin từ người từng làm việc với ông, sự gần gũi của Gundotra với Larry Page có thể đã bảo vệ ông ta, nhưng điều đó chỉ kéo dài tới khi Google+ trở thành một “thành phố ma” và bị người dùng phản đối do kết nối nó bắt buộc với Youtube.

Ứng dụng Photo của Google đang nhận được những phản hồi tích cực.

Hơn một năm sau khi Vic Gundotra rời khỏi Google, ông chưa xác định được con đường đi của mình. Hai nhân viên cũ của Gundotra cho biết ông đang du ngoạn và tìm kiếm sự yên bình. Dẫu vậy, Gundotra vẫn còn quá trẻ để nghỉ hưu.

David Besbris tiếp quản Google+ sau sự ra đi của Gundotra. Ông tin rằng Google+ sẽ cống hiến dài hạn cho “tính năng xã hội”. 6 tháng sau tuyên bố đó, Bradley Horowitz, một quản lý lâu năm của Google đã lên thay thế Besbris.

Còn Google+, mạng xã hội này đã có những chuyển mình tích cực. Họ tập trung hơn vào phát triển các dịch vụ streaming nội dung đa phương tiện. Những thay đổi này được ủng hộ nhiều từ báo giới và khen ngợi của người dùng.

Google+ đang chuyển dần từ bản sao Facebook thành một dạng giống như Pinterest để xem nó có thể thành công hay không. Cùng lúc đó, Google đầu tư nguồn lực để xây dựng các sản phẩm xã hội đơn lẻ như Photo và nhận được rất nhiều sự ủng hộ. Google không cần thiết phải tuyên bố đã giết chết “đứa con” của mình. Vài năm trôi đi, giờ không còn ai chú ý đến điều đó nữa thì một nhân viên Google có thể công bố một danh sách dài những tính năng từng được thực hiện.

Trong danh sách đó, một người đọc tinh mắt có thể nhìn thấy từ “Stream”.

Tham khảo Mashable