Một trong những quan chức chính phủ cấp cao nhất của Mỹ nói với nhiều nhà lập pháp trên thế giới rằng lý thuyết ‘đáng tin cậy’ nhất về nguồn gốc của coronavirus là nó thoát ra từ một phòng thí nghiệm ở Trung Quốc, trong bối cảnh nhóm chuyên gia gồm hơn 10 người sẽ đến thành phố Vũ Hán để thu thập bằng chứng về cách thức COVID-19 đã xuất hiện như thế nào, nhưng không cân nhắc về phòng thí nghiệm này.
Dưới sự giám sát của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Chính phủ Trung Quốc, cuộc điều tra được tiến hành sau hơn 1 năm kể từ khi Trung Quốc phát hiện ca nhiễm COVID-19 đầu tiên có liên quan đến chợ hải sản tại thành phố Vũ Hán.
Trong cuộc phỏng vấn vào ngày 2/1 của các phóng viên hãng tin Reuter, một số người dân Vũ Hán cho biết, họ hy vọng chuyến thăm của các chuyên gia quốc tế sẽ làm sáng tỏ nguồn gốc của đại dịch.
Chuyến thăm Vũ Hán của nhóm WHO đã vấp phải tranh cãi sau khi tổ chức này công bố các điều khoản tham chiếu tiết lộ rằng họ sẽ không điều tra viện Vũ Hán – phòng thí nghiệm duy nhất ở Trung Quốc có xếp hạng an ninh sinh học quốc tế cao nhất – như một khả năng là nguồn của Covid-19.
Trong cuộc họp báo vào ngày 7/12/2020, bà Maria Van Kerkhove, một chuyên gia phụ trách đại dịch COVID-19 của WHO, khẳng định vẫn chưa xác định được vật trung gian mang mầm bệnh: “Cần phải xác định được động vật trung gian vì có như vậy mới ngăn chặn được những đại dịch như thế này tái diễn“. Điều này cho thấy họ đã bỏ qua khả năng rằng virus là một sản phẩm nhân tạo.
Trước đó trong một hội nghị trực tuyến với các nghị sĩ trên khắp thế giới về Trung Quốc vào cuối tháng 12, Matthew Pottinger, Phó Cố vấn An ninh Quốc gia của Tổng thống Donald Trump, nói rằng các thông tin tình báo mới nhất chỉ ra rằng virus bị rò rỉ từ phòng thí nghiệm tuyệt mật ở Vũ Hán, nơi cách chợ hải sản 11 dặm: “Càng lúc càng nhiều bằng chứng cho thấy khả năng phòng thí nghiệm là nguồn phát tán virus đáng tin cậy nhất.”
Ông khẳng định mầm bệnh có thể đã thoát ra ngoài do “rò rỉ hoặc một vụ tai nạn”, nói thêm: “Ngay cả những nhân vật lãnh đạo ở Bắc Kinh cũng đã công khai bác bỏ câu chuyện chợ hải sản.”
Các nhà phê bình lo ngại cuộc điều tra chỉ là một trò che giấu ảnh hưởng của Trung Quốc đối với WHO.
Ông Pottinger nói với các nghị sĩ rằng: “Các nghị sĩ trên khắp thế giới có trách nhiệm đạo đức trong việc vạch trần cuộc điều tra của WHO chỉ là một ‘bài diễn tập Potemkin’”, ám chỉ rằng đó chỉ là một trò lừa bịp.
Iain Duncan Smith, cựu lãnh đạo Đảng Bảo thủ Anh tham dự cuộc họp, cho biết bình luận của ông Pottinger thể hiện Hoa Kỳ có vẻ chắc chắn về giả thuyết rằng virus xuất phát từ một vụ rò rỉ tại phòng thí nghiệm, trong bối cảnh các báo cáo rằng Mỹ có thông tin một người tố giác từ Viện Vũ Hán.
Ông nói: “Tôi được biết là Mỹ có một nhà khoa học cũ từ phòng thí nghiệm ở Mỹ vào lúc này. Đó là những gì tôi đã nghe cách đây vài tuần.”
“Tôi biết đó là điều khiến họ dám củng cố lập trường của mình về nguồn gốc của đợt bùng phát này.”
Ông nói thêm rằng việc Bắc Kinh từ chối cho phép các nhà báo đến thăm phòng thí nghiệm chỉ làm tăng thêm nghi ngờ rằng đó là khởi điểm cho đại dịch.
Ông nói: “Sự thật là có những người đã từng ở trong những phòng thí nghiệm đó khẳng định như thế.”
“Chúng tôi không biết họ đã làm gì trong phòng thí nghiệm đó.”
“Họ có thể đã nghiên cứu các coronavirus dơi và quan sát chúng và họ đã mắc sai lầm. Tôi đã nói chuyện với nhiều người tin rằng đúng như vậy”.
Sam Armstrong, Giám đốc truyền thông tại Tổ chức tư vấn chính sách đối ngoại của Hiệp hội Henry Jackson, cho biết: “Một quan chức tình báo cấp cao và đáng kính như vậy phát biểu ủng hộ tuyên bố này, đã đến lúc Chính phủ Anh phải tìm kiếm cả câu trả lời lẫn bồi thường cho Covid-19.”
Ông Pottinger, người nói thông thạo tiếng Quan Thoại, trước đây đã từng làm phóng viên cho Reuters và The Wall Street Journal, trong đó có bảy năm làm phóng viên Trung Quốc.
Năm 2005, ông trở thành lính thủy đánh bộ Hoa Kỳ và từng là sĩ quan tình báo quân sự trước khi được đề nghị tham gia Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ vào năm 2017, trở thành giám đốc khu vực châu Á trước khi đảm nhận vai trò hiện tại.
Anh trai của ông, Paul, là một nhà virus học tại Đại học Washington.
Tổng thống Trump năm ngoái đã cáo buộc WHO là ‘con rối của Trung Quốc’ và tham nhũng.
Từ Thức