Mới đây, Chính phủ đã đề xuất cắt điện, nước tại địa điểm vi phạm để cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính.
Vào sáng ngày 10/2 vừa qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa tổ chức họp phiên thứ 42 để cho ý kiến về nội dung dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật xử lý vi phạm hành chính.
Tại phiên họp, theo tờ trình của Bộ trưởng Bộ Tư pháp – ông Lê Thành Long, Chính phủ đã đề xuất bổ sung 2 biện pháp cưỡng chế mới đối với những cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm hành chính, gồm: ngừng cung cấp các dịch vụ điện, nước tại địa điểm vi phạm và đình chỉ hoạt động vĩnh viễn.
Trước đề xuất này của Chính phủ, đại diện phía Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đã bác bỏ cả 2 đề xuất.
“Nếu dùng mệnh lệnh hành chính để chấm dứt hợp đồng dân sự như vậy là can thiệp quá sâu vào quan hệ dân sự. Việc cắt điện, nước để buộc cá nhân, tổ chức phải thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính là không thực sự phù hợp”, ông Hoàng Thanh Tùng, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho hay.
“Việc cung cấp điện, nước là giao dịch dân sự giữa nhà cung cấp và người sử dụng. Do đó, nếu người sử dụng không vi phạm các điều khoản trong hợp đồng dân sự hoặc vi phạm pháp luật trong việc sử dụng điện, nước thì không nên buộc nhà cung cấp cắt điện”, ông Tùng lý giải đồng thời đề nghị không bổ sung 2 biện pháp cưỡng chế này.
“Để đảm bảo tính hiệu quả, thích hợp với giai đoạn xử lý hành vi vi phạm hành chính, Ủy ban Pháp luật đề nghị bổ sung quy định ‘ngừng cung cấp điện, nước’ là 1 biện pháp ngăn chặn hành vi vi phạm hành chính chứ không phải là biện pháp cưỡng chế để xử lý vi phạm hành chính”, ông Hoàng Thanh Tùng nêu quan điểm.
Đối với biện pháp “đình chỉ hoạt động vĩnh viễn”, ông Tùng cho rằng, nếu coi đây là biện pháp cưỡng chế thì không đúng về bản chất, trùng lặp với hình thức xử phạt. Không những vậy, biện pháp này còn có tính nghiêm khắc hơn cả hình thức xử phạt, có ảnh hưởng rất lớn đến những cá nhân, tổ chức nhưng chưa được đánh giá tác động cụ thể và việc bổ sung biện pháp này cũng không xuất phát từ khó khăn, vướng mắc trong thực tế khi thi hành.
Đồng tình với lập luận và quan điểm của Ủy ban Pháp luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đề nghị, chỉ nên cắt trong trường hợp điện, nước là là điều kiện cần để thực hiện hành vi vi phạm hành chính và việc áp dụng biện pháp này không làm ảnh hưởng đến sinh hoạt, hoạt động của các cá nhân, tổ chức khác, chứ không phải là ngừng cung cấp trong mọi trường hợp.
“Nếu phát hiện 1 công trình đang xây dựng trái phép thì việc ngừng cung cấp điện, nước là để buộc cá nhân, tổ chức vi phạm phải dừng thi công. Nhưng nếu trong trường điện và nước là thiết yếu cho các nhu cầu sinh hoạt thì không thể cắt và coi đây là biện pháp xử lý các hành vi vi phạm”, bà Nga nhận định.
Chủ tịch Quốc hội, bà Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị, cần làm rõ bản chất của việc ngừng cung cấp điện, nước là biện pháp cưỡng chế hay biện pháp ngăn chặn để quy định cho phù hợp, phải cân nhắc để ‘không hành chính hóa quan hệ dân sự’.
Trái lại, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Hồng Thanh bày tỏ đồng tình với đề xuất của Chính phủ trong việc sử dụng ‘cắt điện, nước’ như 1 biện pháp cưỡng chế.
Ông Thanh lấy dẫn chứng, thực tế tại tỉnh Quảng Ninh trong việc giải phóng mặt bằng để thu hút đầu tư, có nhiều trường hợp đã giải quyết theo đúng quy định rồi nhưng vẫn chây ì, vậy nên ‘cắt điện, nước’ là biện pháp hiệu quả để “cưỡng chế thi hành”.
“Việc ngừng cấp điện, nước là để người vi phạm hành chính không còn điều kiện để thực hiện hành vi vi phạm nữa”, ông Thanh đề nghị cần thiết bổ sung biện pháp này vào luật Xử lý vi phạm hành chính.
Đối với biện pháp “đình chỉ hoạt động vĩnh viễn”, ông Thanh cho hay, với một số sai phạm cũng là cần thiết để tăng mức răn đe, giống như tăng mức phạt tiền.
Về quan điểm này, Chủ tịch Hội đồng dân tộc Quốc hội Hà Ngọc Chiến lại không đồng tình, việc cắt điện nước có thể hiệu quả trong một số trường hợp như vi phạm trật tự xây dựng.Nhưng nếu coi đây là biện pháp cưỡng chế để áp dụng cho tất cả các trường hợp thì chưa đúng.
Đáp lại các quan điểm trên, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, Chính phủ đã rất cân nhắc khi bổ sung 2 biện pháp này vào như là các biện pháp cưỡng chế vi phạm hành chính, trong thực tế thì các văn bản pháp luật hiện hành cũng đã có quy định tương tự.
Tuy vậy, Bộ trưởng Long cũng phân tích: Tất nhiên, cũng do cách tiếp cận. Nếu nhìn vào khía cạnh hợp đồng dân sự thì như Ủy ban Pháp luật đã phân tích. Còn về khía cạnh quản lý nhà nước thì để đảm bảo trật tự xã hội, đôi khi phải áp dụng các biện pháp hành chính kể cả can thiệp vào hợp đồng dân sự.
Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật xử lý vi phạm hành chính sẽ được trình Quốc hội tại kỳ họp giữa năm 2020.
Từ Nguyên (t/h)