Mùa nước nổi ở đồng bằng sông Cửu Long thường bắt đầu từ cuối tháng Tám dương lịch hàng năm, cũng là lúc cá linh xuất hiện.
Ở vùng An Giang, Đồng Tháp còn lưu truyền ca dao về con cá linh:
“Nước không chưn sao kêu nước đứng
Cá không thờ sao gọi cá linh”
Ấy là do tích vua Gia Long khi bôn tẩu ở vùng đầu nguổn sông Hậu, cá linh bay phóng vào thuyền, vua cho là điềm gở nên không đi theo hướng ấy và đã thoát nạn. Ông mới đặt tên cho loài cá này là “cá linh”.
 |
| Cá linh là đặc sản của miền Nam. |
Cá linh nhỏ bằng mút đũa, gọi là cá linh non. Cá linh kho non kho mẵn (lạt) là món ngon dân dã, dễ làm, ăn cơm rất “bắt”. Cá còn non ngọt thịt, hầu như không có xương, béo. Khi nấu, cá không cần đánh vảy, lấy mật, chỉ cần ngâm nước muối cho sạch nhớt là nấu được rồi.
Nói là đơn giản nhưng cũng phải khéo nấu! Cá linh non ngâm rửa để vào rổ thưa cho ráo nước. Chặt một trái dừa tươi đổ vào ơ đất, nấu cho sôi riu lên dằn vài muỗng nước mắm biển ngon, sau đó trút nhẹ cá linh vào nồi, thêm ít tóp mỡ, hành lá sắc hột lựu vô sau cùng. Nước sôi nhiều hớt bọt, nghe mùi cá thơm bốc lên phải bắc ơ xuống hoặc giảm tối đa lửa, bởi cá linh thịt mềm rất mau chín
 |
| Món cá linh kho non béo ngậy đậm đà. |
Món rau kèm khoái khẩu thực khách thường là bông súng, bắp chuối bào trộn bông lục bình chần bóp giấm, chanh, đường hoặc có thể ăn với rau lang, rau trai luộc, đọt lá vông non, đọt nhãn lồng, rau thuốc giòi, đọt lá cách… Món này đúng là “thực phẩm chức năng” rất rẻ tiền và hợp tự nhiên.
Hiện cá linh non ở các huyện đầu nguồn như An Phú, Tân Châu, Hồng Ngự, thương lái thu mua khoảng từ 15.000 đồng đến 20.000 đồng một kg. Càng về sau mùa nước nổi, cá linh càng rẻ. Năm 2010 vừa qua tại chợ Tam Nông (Đồng Tháp) giá cá linh vào vụ chỉ có 5.000 đồng một, có khi còn thấp hơn nữa.
Bài và ảnh: Đặng Hoàng Thám