Những người Maya đầu tiên đã bắt đầu định cư ở khu rừng rậm rạp của vùng Tây Nam Mexico và Guatemala 3.000 năm trước. Trong khoảng 1.400 năm, các khu dân cư phát triển khắp vùng với những công trình như Tikal và Palenque (ảnh trên), mở rộng thành một thành phố lớn và rực rỡ.
Mohenjo Daro, Pakistan
(Ảnh: Randy Olson)
Nền văn minh thung lũng Indus hoàn toàn không được biết đến cho đến năm 1921, khi việc khai quật phát hiện ra các thành phố Harappa và Mohenjo Daro (ảnh trên). Nền văn hóa bí ẩn này xuất hiện cách đây 4.500 năm và phát triển mạnh trong 1.000 năm, nhờ tận dụng những vùng đất màu mỡ của vùng đồng bằng sông Indus và việc giao thương với nền văn minh Lưỡng Hà gần đó.
Palmyra, Syria
(Ảnh: James Stanfield)
Có bằng chứng cho thấy thành phố cổ Palmyra (hay còn gọi là Tadmor) tồn tại từ thế kỷ 19 trước Công nguyên. Nó có ảnh hưởng lớn vào khoảng năm 300 trước CN, khi các đoàn người đi buôn bắt đầu sử dụng nó như một điểm dừng chân giữa Lưỡng Hà và Ba Tư. Vị trí chiến lược và sự phồn thịnh của Palmyra đã thu hút sự quan tâm của người La Mã, những người nắm quyền kiểm soát thành phố này vào thế kỷ thứ nhất sau Công nguyên.
Tanis, Ai Cập
(Ảnh: O. Louis Mazzatenta)
Tanis là thành phố không nổi tiếng như các điểm di tích lịch sử khác của Ai Cập, mặc dù nó là một trong những điểm khảo cổ lớn nhất từng được tìm thấy. Từng là thủ đô của toàn Ai Cập, các lăng mộ hoàng gia ở Tanis có những đồ tạo tác tương đương với kho báu của Vua Tutankhamun.
Great Enclosure, Zimbabwe
(Ảnh: James Stanfield)
Great Enclosure có giá trị như địa điểm khảo cổ quan trọng nhất được tìm thấy ở vùng cận Sahara, châu Phi. Mặc dù các nhà sử học đang tiếp tục tìm kiếm câu trả lời về nguồn gốc và mục đích của thành phố, nhưng có bằng chứng cho thấy Shona (tổ tiên của người Bantu hiện đại) đã xây nó vào đầu những năm 1250 sau CN và đóng vai trò như một trung tâm tinh thần.
Nimrud, Iraq
(Ảnh: Randy Olson)
Nimrud nằm ở phía Bắc Iraq, từng là thủ đô của đế chế Assyrian. Được xem là những kẻ khát máu và tàn bạo, người Assyrian xuất hiện vào khoảng thế kỷ 14 trước CN và thống trị vùng Trung Đông khoảng 1.000 năm. Nimrud và đế chế Assyrian lụn bại nhanh chóng vào năm 612 trước CN, sau khi thành phố anh em của Nimrud là Nineveh rơi vào tay Babylon.
Persepolis, Iran
(Ảnh: James Blair)
Thành phố cổ Persepolis của Iran thời hiện đại là một trong 4 thủ đô của đế chế Ba Tư phát triển rực rỡ. Được xây dựng khoảng năm 520 trước CN, thành phố này là biểu tượng cho sự giàu có của đế chế Ba Tư, với nền kiến trúc to lớn, công trình xa hoa với vàng bạc và các tác phẩm điêu khắc tuyệt đẹp (như hình trên). Đế chế Ba Tư kéo dài từ năm 550 trước CN đến năm 330 sau CN, khi Alexander Đại đế lật đổ triều đại cầm quyền Archaemenid và thiêu hủy Persepolis thành đống tro tàn.
Stonehenge, Anh
(Ảnh: Joel Sartore)
Qua hàng thế kỷ nghiên cứu, các nhà khảo cổ đã phát hiện ra nhiều sự thật về bãi đá cổ Stonehenge ở phía Nam nước Anh. Nhưng mặc dù có tiến bộ này, các câu hỏi cơ bản về việc ai đã xây công trình kỳ bí này và nhằm mục đích gì vẫn chưa được trả lời.
Mesa Verde, Colorado (Mỹ)
(Ảnh: Paul Nicklen)
Hơn 600 ngôi nhà trên vách đá được tổ tiên người Pueblo (còn gọi là người Anasazi) tạo ra. Chúng nằm rải rác khắp công viên quốc gia Mesa Verde ở Colorado, Mỹ. Người Anasazi đến vùng này vào đầu năm 550 sau CN, xây dựng nhà cửa và trồng trọt trên những ngọn núi. Khoảng năm 1150, họ bắt đầu di chuyển nhà vào những hẻm núi. Hầu hết ngôi nhà đều có diện tích nhỏ, nhưng một vài ngôi có diện tích lớn và có thể chứa 250 người.
