Mỹ quyết bảo vệ Nhật

Tổng thống Mỹ Barack Obama đến Tokyo hôm 23-4, bắt đầu chuyến thăm Nhật Bản trong 3 ngày. Ông là tổng thống Mỹ đầu tiên đến Nhật kể từ chuyến thăm năm 1996 của ông Bill Clinton. Sau Nhật, ông Obama tiếp tục thăm Hàn Quốc, Malaysia và Philippines.

Mỹ bảo vệ quần đảo Senkaku

Trả lời phỏng vấn báo Nhật Yomiuri trước khi đến Tokyo, Tổng thống Obama bảo đảm hiệp định an ninh Mỹ – Nhật áp dụng cho cả quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Quần đảo này đang do Nhật quản lý nhưng lại bị Trung Quốc đòi chủ quyền. “Chính sách của Mỹ rất rõ ràng. Quần đảo Senkaku do Nhật kiểm soát nên được bảo vệ theo hiệp định an ninh Mỹ – Nhật. Chúng tôi phản đối bất kỳ mưu toan đơn phương nào nhằm chấm dứt sự quản lý của Nhật đối với quần đảo này” – ông Obama nhấn mạnh.

Tổng thống Mỹ Barack Obama đến sân bay quốc tế Haneda ở Tokyo – Nhật Bản hôm 23-4 Ảnh: REUTERS

Hãng tin AP bình luận phát biểu của Tổng thống Obama hàm ý Mỹ sẽ bảo vệ Nhật trong trường hợp Trung Quốc muốn chiếm Senkaku. Ông Obama thừa nhận Mỹ muốn thúc đẩy quan hệ với Trung Quốc nhưng sẽ không vì vậy mà để các đồng minh ở châu Á – Thái Bình Dương bị đe dọa. Ông cũng hứa Washington sẽ nỗ lực để giảm thiểu tác động từ sự hiện diện của lính thủy đánh bộ Mỹ ở Okinawa. Tuy nhiên, ông quả quyết: “Lực lượng này đóng vai trò quyết định đối với an ninh của 2 nước chúng ta cũng như trong vấn đề phòng thủ của Nhật Bản”.

Theo hãng tin Kyodo, trong cuộc hội đàm ngày 24-4, Thủ tướng Nhật Shinzo Abe và Tổng thống Obama dự kiến tái khẳng định vai trò hàng đầu của 2 nước trong bảo đảm hòa bình và thịnh vượng ở châu Á. Hai vị cũng sẽ nhấn mạnh sự can dự của liên minh Mỹ – Nhật trong các vấn đề ở Đông Nam Á.

Trung Quốc đối đầu

Cũng theo Kyodo, 2 nhà lãnh đạo Mỹ – Nhật dự kiến phản đối Trung Quốc tìm cách thay đổi hiện trạng ở biển Hoa Đông bằng vũ lực. Theo giới chức Nhật, để củng cố liên minh với Mỹ, Thủ tướng Abe sẽ ủng hộ chiến lược tái cân bằng lực lượng ở châu Á – Thái Bình Dương, đồng thời 2 bên cam kết xây dựng khu vực này cởi mở trên cơ sở các giá trị và lợi ích chiến lược chung.

Hãng tin Bloomberg ngày 23-4 nhận định chuyến công du châu Á của Tổng thống Obama sẽ bị chi phối bởi Trung Quốc dù ông không thăm nước này. Theo một số chuyên gia, Trung Quốc đang tăng cường năng lực quân sự để đáp trả chiến lược xoay trục của Mỹ. Ông Bonnie Glaser, chuyên gia về Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế, cho biết: “Dư luận ngày càng lo ngại về thực tế Trung Quốc tăng cường sức mạnh quân sự ở Thái Bình Dương. Đã xuất hiện nhận định quan hệ Mỹ – Trung đang nghiêng về đối đầu nhiều hơn”.

Trong khi đó, ngày 23-4, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Tần Cương nhấn mạnh Trung Quốc kiên quyết phản đối việc “đặt Điếu Ngư vào khuôn khổ hiệp ước Mỹ – Nhật”.