Hàng chục ngàn lao động Bắc Triều Tiên làm việc trong khu công nghiệp liên Triều Kaesong mang về cho miền Bắc nguồn thu ngoại tệ không nhỏ. REUTERS/Lee Jin-man/Pool/Files
Khu công nghiệp Kaesong trên lãnh thổ Bắc Triều Tiên đã bị đóng cửa từ khi chính quyền Bình Nhưỡng cho rút toàn bộ 53.000 lao động của họ ra khỏi nơi này vào đầu tháng Tư 2013. Seoul cũng đã phản ứng, cho hồi hương toàn bộ nhân viên Hàn Quốc về nước. Những người cuối cùng đã rời khỏi Kaesong vào ngày 03/05.
Từng được xem là nguồn thu ngoại tệ hiếm hoi trong tay Bình Nhưỡng, Kaesong chưa từng bị đóng cửa từ ngày được thành lập dưới thời Kim Jong Il đến nay.Giới phân tích trong thời gian qua đã cố tìm cách giải thích nguyên do thúc đẩy tân lãnh đạo Bắc Triều Tiên hy sinh công cụ kiếm tiền quý giá này.
Về bề nổi thì quyết định của Bình Nhưỡng đóng cửa Kaesong được xem là một sách lược nhằm làm gia tăng căng thẳng với Seoul. Thế nhưng, theo các nhà quan sát, đấy không hẳn là lý do duy nhất. Theo Frédéric Ojardias, thông tín viên RFI tại Seoul, nguyên nhân sâu xa của việc này chính là thái độ chống đối của quân đội Bắc Triều Tiên.
Phải nói là trước khi bị đóng cửa, khu công nghiệp Kaesong hoạt động rất tốt, với 123 nhà máy hoạt động không ngơi nghỉ. Vấn đề chủ yếu của các doanh nhân Hàn Quốc là làm sao tìm được đủ số công nhân Bắc Triều Tiên làm việc trong các nhà máy của mình. Với vỏn vẹn 200.000 dân, mà 53.000 người đã làm việc cho khu công nghiệp, thành phố cạnh Kaesong quả không đáp ứng nổi nhu cầu.
Kaesong có thể nói là nơi duy nhất trên thế giới mà người Bắc Triều Tiên và Hàn Quốc được phép gặp nhau và cùng nhau làm việc. Thực tế đó đã tạo cơ hội cho những vụ trao đổi trái phép, ví dụ như việc nhập lén các sản phẩm Hàn Quốc vào Bắc Triều Tiên, từ điện thoại di động cho đến thẻ nhớ USB trên đó ghi lại những phim truyện và phim bộ Hàn Quốc.
Nếu trong những năm đầu, tiếp xúc giữa những người hai miền Nam Bắc khá khó khăn, vì hai bên còn rất nghi kỵ nhau, thì dần dà, quan hệ đã tốt dần lên. Họ có thể trao đổi ý kiến về hệ thống chính trị hai nước, và chính đây là điều khiến Bình Nhưỡng lo ngại hơn cả.
Chính vì thế mà đối với chế độ Bình Nhưỡng, khu công nghiệp Kaesong đã trở nên một mối đe dọa vì có thể làm suy giảm ảnh hưởng của chế độ đối với dân chúng Bắc Triều Tiên, mà họ muốn kềm giữ trong tình trạng cách xa với thế giới bên ngoài.
Bình Nhưỡng do đó đã đề ra một số biện pháp nghiêm ngặt đối với người Bắc Triều Tiên làm việc tại Kaesong. Vào mỗi buổi sáng, con số 53.000 công nhân làm việc ở khu công nghiệp phải theo những lớp học chính trị để rèn luyện ý thức hệ cộng sản. Thêm vào đó, mỗi thứ bẩy, họ đều phải tiến hành tự kiểm điểm.
Những người Bắc Triều Tiên bị cấm không được ăn chung với người Hàn Quốc, hay có những buổi thảo luận khác hơn là trên công việc làm. Trong khu công nghiệp còn có đầy rẫy các kẻ chỉ điểm và công an mật vụ. Lương công nhân được rót thẳng cho chính quyền Bắc Triều Tiên, và chỉ một phần là được phát lại cho công nhân.
Khu công nghiệp Kaesong là kết quả của chính sách cởi mở hòa dịu của giới lãnh đạo cấp tiến tại Hàn Quốc cách đây một thập niên. Thế nhưng giới quân đội Bắc Triều Tiên đã luôn luôn phản đối việc xây dựng khu công nghiệp này, vì nó tọa lạc trên một căn cứ quân sự cũ.
Nếu trước đây cố lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong Il đã khuất phục được các tướng lãnh, thì Kim Jong Un, con trai ông, hiện không có được quyền lực như thế đối với giới quân đội. Mới đây, các tướng lãnh Bắc Triều Tiên còn đe dọa biến Kaesong trở lại thành một căn cứ quân sự.
Hiện nay các cuộc thương lượng về Kaesong vẫn tiếp diễn, nhưng khả năng khu công nghiệp này đuợc mở lại rất xa vời.
Trọng Nghĩa
Theo rfi