– Trong bức thư Albert Einstein gửi cho người tình Elsa, ông viết: “Anh đối xử với vợ như một nhân viên mà mình không thể sa thải”.
Quãng thời gian chung sống với người vợ đầu Mileva, sự nghiệp nghiên cứu của Einstein đạt được nhiều thành công. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa ông và vợ lại không được êm đẹp. Einstein không quan tâm tới vợ con, ngược lại, ông còn có quan hệ tình cảm với cô em họ Elsa.
 |
| Albert Einstein và người vợ đầu |
Khi cuộc hôn nhân đầu tiên rơi vào khủng hoảng, Einstein đã soạn thảo một bản hợp đồng với bà Mileva. Theo giải thích của ông thì văn bản này ra đời chỉ vì “tôi không muốn mất con và cũng không muốn chúng mất tôi”. Nội dung của bản hợp đồng đưa ra những yêu cầu mà bà Mileva buộc phải tuân thủ nếu vẫn muốn chung sống với Einstein.
A. Phải đảm bảo rằng:
1. Tất cả quần áo của tôi phải được giặt là, sắp xếp theo trật tự.
2. Tôi phải được phục vụ 3 bữa đều đặn trong phòng mình.
3. Phòng ngủ và phòng làm việc của tôi phải được giữ gọn gàng. Đặc biệt là bàn làm việc của tôi chỉ có tôi được sử dụng.
B. Bà sẽ từ bỏ tất cả các mối quan hệ cá nhân với tôi nếu nó không thực sự phục vụ cho các yêu cầu về mặt xã hội. Đặc biệt, bà không được:
1. Ngồi với tôi ở nhà.
2. Đi du lịch với tôi.
C. Bà sẽ phải tuân thủ các điểm dưới đây trong mối quan hệ với tôi:
1. Bà đừng mong đợi sự thân mật từ phía tôi, hoặc trách mắng tôi theo bất cứ cách nào.
2. Bà sẽ phải dừng nói với tôi nếu tôi yêu cầu.
D. Bà phải cam kết không xem thường tôi trước mặt con cái, bất kể là thông qua lời nói hay hành động.
Bà Mileva cuối cùng cũng đồng ý với các điều khoản này. Sau khi nhận được sự chấp thuận từ vợ, ông Einstein thậm chí đã viết thư lại cho vợ để khẳng định chắc chắn rằng: “bà đã hoàn toàn hiểu rõ tình hình”. Ông viết thêm: “Tôi đảm bảo với bà rằng về phần mình, tôi sẽ cư xử một cách đúng đắn như những gì tôi làm với bất cứ người phụ nữ không quen biết nào”.
Mặc dù vậy, 2 người vẫn quyết định ly hôn vào ngày 14/2/1919. Gần 4 tháng sau đó, ông kết hôn với người tình Elsa.
Bà Mileva Einstein hơn chồng 4 tuổi và là nữ sinh ngành vật lí duy nhất tại Đại học Bách khoa Zurich, Thụy Sĩ, nơi Einstein theo học. Hai người đã có một mối tình lãng mạn trước khi quyết định đi tới hôn nhân năm 1903, dù gặp phải sự phản đối từ cả hai gia đình. Bà Mileva thậm chí đã từng có thai trước khi cưới và không thể vượt qua kì thi tốt nghiệp.
Lê My (theo PBS, Washington Post)