Gió heo may đã bắt đầu rong ruổi. Gió thổi mạnh hất tung mái tóc để lộ những đôi má con gái ửng hồng.
Mỗi sáng nó cùng lũ trẻ con trong làng thường hay dắt trâu và gánh gà ra đồng xa chăn thả. Từng đàn gà đi kiếm ăn khắp đồng, chúng sẽ nhặt những hạt thóc rơi vãi từ đợt gặt. Chiều đến lũ trẻ đánh kẻng gọi gà gọi trâu về, thả một nắm lúa vào lồng gà trống, gà mái, gà mẹ, gà con không thiếu một con đã chui gọn vào lồng. Thật lạ không thấy một con gà nào chạy lạc cả.
Bấy giờ đã là cuối thu, nghe lành lạnh trong từng đợt gió hanh. Xóm làng trông từ xa thấy vắng vẻ, từng làn khói bếp hiu hắt nối nhau bay lên trời. Đang là thời điểm nông nhàn nên cũng vắng người ra đồng. Đồng như trải ra mênh mông, chỉ thấy toàn là rạ khô. Trên những thửa ruộng, người ta xếp rạ chụm vào nhau trông xa như những cái nón cũ bạc màu. Có chụm rạ bị gió xô làm cho ngã òe, chỏng chơ nằm trên mặt đất.
Đồng quê từ lâu đã vắng bóng những đàn cò cói đi tránh bão, chỉ thấy đâu đó thấp thoáng những đàn cò trắng ung dung kiếm mồi bên sông hoặc những vùng trũng nước còn đọng lại. Những con trâu cắm cúi ăn cỏ trên bờ ruộng. Nó tranh thủ cắt rạ về thổi cơm và để lót chỗ nằm chống rét cho gia súc khi mùa đông đang đến gần.
Trên đồng thấy toàn trẻ con, hết chơi trò đuổi bắt lại bứt rạ gom thành đống, khoét một hố đất cạnh bờ ruộng rồi xúm xít ngồi nướng khoai. Khói bị gió làm cho tan tác khi vừa mới kịp bay lên. Lửa rạ cháy rất đượm, than đỏ rực. Khoai nướng chín bở như sắn, nứt từng đường dài. Chúng bóc lớp vỏ đen bên ngoài và ăn một cách ngon lành, miệng đứa nào cũng đen nhẻm. Đang ăn nó bỗng sực nhớ hồi trưa đứa em mang ra đồng cho một nắm cơm nếp và thì thầm vào tai: sáng nay dì Tư trên phố có ghé qua nhà! Nó thoáng buồn, bỏ ra ngồi trên một mô đất cao, nghe gió thổi xao xác. Nó nhớ những mùa cấy, mùa gặt, nhớ những mùa cắt rớ bên trảng ông Rang, nhớ cả những mùa trăng đi kéo lưới trên sông Đập Tràn, những mùa lúa đương thì con gái, mùa con cua đồng ăn phấn lúa vàng ngẫy chắc nịch… Ngày mai nó đã phải lên phố trông em cho người ta, không biết bao giờ mới được về thăm đồng. Nó nhìn ra xa, ngọn gió hoang vu vẫn thổi, đồng vẫn trơ những gốc rạ xám mốc!
Cuối ngày, tiếng kẻng lại vang xa giữa mênh mông như vọng lại từ phía làng. Đám con nít đứa dắt trâu, đứa gánh gà, đứa gánh rạ lũ lượt ra về. Thỉnh thoảng nó vẫn còn ngoái lại nhìn cảnh đồng chiều, ánh nắng mong manh cuối ngày vương mắc trên những gốc rạ. Ngọn gió heo may lành lạnh vừa thổi qua làm nó hơi rùng mình. Nó cắm cúi bước theo con trâu già. Nó biết những cánh cò trắng vẫn chao lượn ở phía sau!
Xuyến Chi – Khánh Hồng